Рось. Сядзіба Патоцкіх - Браніцкіх

У мястэчку Рось Ваўкавыскага раёна знаходзіцца некалькі помнікаў архітэктуры і рэшткі панскай сядзібы з паркам.

У гістарычных крыніцах упершыню Рось згадваецца ў 16 стагоддзі ў часы Вялікага Княства Літоўскага. У гэты час гэта было часткай Ваўкавыскага павета Навагрудскага ваяводства. Належала мястэчка магнатам Хадкевічам. Спачатку ваяводзе Наваградскаму Аляксандру Хадкевічу, а потым Рыгору Хадкевічу. Да 1617 года гаспадарыў тут Геранім Хадкевіч. У 1644 годзе Ян Хадкевіч з жонкай Кацярынай з роду Сапегаў прадалі Рось Яну Ракаўскаму. А яны прадалі потым Юрыю Каралю Глябовічу. Потым мястэчка перайшло да Агінскіх. Потым тут былі гаспадарамі Сапегі, Патоцкія і Браніцкія. 

У мястэчку ёсць мноства гістарычных помнікаў і месцаў: сядзіба Патоцкіх 18-19 стагоддзяў, капліца Святога Стэфана пачатку 20–га стагоддзя, гістарычная забудова мястэчка 19-20 стагоддзя, касцёл Святой Тройцы 19-га стагоддзя з скульптурным надмагільным малюнкам Сафіі Патоцкай, сінагога і габрэйскія могілкі, царква Святой Тройцы пачатку 20-га стагоддзя.

Панская сядзіба ў мястэчку існавала ў 17-пачатку 20-га стагоддзя. Палац у сядзібе пабудавалі ў 17 стагоддзі. Будынак быў драўляны аднапавярховы, Т-падобны ў плане. У 18 стагоддзі ўзведзены новы палац. Галоўны фасад у будынку быў вылучаны чатырохкалонным порцікам з трохвугольным франтонам. Побач знаходзіўся пейзажны парк.

Да нашага часу захаваўся парк і некалькі каменных гаспадарчых пабудоў з вадзяным млынам.