Залессе, сядзіба Агінскіх

Гісторыя

Род Агінскіх стаў уладальнікам Залесся ў першай палове XVIII стагоддзя. Маёнтак паслядоўна валодалі Марціян Міхаіл Агінскі, яго сын Тадэвуш Францішак Агінскі, сын апошняга Францішак Ксаверый Агінскі. Пасля смерці Францішка Ксаверыя Залессе перайшло да яго пляменніка Міхаіла Клеафаса Агінскага. Сядзіба ў XVIII стагоддзі складалася з драўлянага палаца і некалькіх гаспадарчых пабудоў.

Пасля паражэння паўстання Касцюшкі і аб'яўленай уладамі амністыі Міхаіл Агінскі, які прымаў удзел у паўстанні, у 1802 годзе вярнуўся ў Расійскую імперыю і пасяліўся ў маёнтку Залессе, дзе пачаў будаўніцтва новай сядзібы з каменным палацам. Агінскі ўвесь час жыў у Залессі да 1810 года, з 1810 па 1823 год пражываў тут перыядычна.

За 20 гадоў жыцця ў сядзібе Міхаіла Клеафаса Залессе набыло славу "Паўночных Афін", стаўшы культурным цэнтрам, дзе збіраліся лепшыя розумы свайго часу. У сядзібе ўвесь час праводзіліся мастацкія выставы, балі, літаратурныя чытанні і музычныя вечары. Многія вядомыя палітычныя і культурныя дзеячы прыязджалі адпачыць у сядзібе. Папулярнасці сядзібы садзейнічала не толькі гасціннасць гаспадара, але і ўдалае размяшчэнне Залесся па дарозе з Мінска ў Вільню і з Санкт-Пецярбурга ў Варшаву. Некаторыя гісторыкі лічаць, што менавіта тут быў напісаны і ўпершыню прагучаў знакаміты паланэз "Развітанне з радзімай".

У 2011 годзе была распачата капітальная рэстаўрацыя сядзібы, палац Агінскіх пасля рэстаўрацыі быў урачыста адкрыты 26 верасня 2014 года. З 2015 года вяліся работы ў паркавым комплексе і гаспадарчых пабудовах, і завяршыліся да 25 верасня 2015 года, 250-й гадавіны з дня нараджэння Міхаіла Агінскага. Пасля рэстаўрацыі ў сядзібе размясціўся музейна-культурны цэнтр.

Экспазіцыя музея

Экспазіцыя музея-сядзібы М. К. Агінскага прадстаўлена 13 заламі, у якіх наведвальнікі могуць пазнаёміцца з жыццём і дзейнасцю таленавітага кампазітара і дзяржаўнага дзеяча Міхала Клеафаса Агінскага. Зала "Музыка Агінскага" зацікавіць гасцей сядзібы музычнымі інструментамі XIX стагоддзя, дазволіць акунуцца ў музычную атмасферу, якая панавала ў гэтым маёнтку пры жыцці Агінскага. У «Каміннай зале» позірку наведвальнікаў адкрыецца галерэя партрэтаў роду Агінскіх, а экспазіцыя «Кабінета М. К. Агінскага» раскажа аб дзяржаўнай дзейнасці вядомага палітыка і дыпламата Агінскага. Экспазіцыя залы «Аранжарэя. Часовыя выставы» дэманструе разнастайнасць экзатычных раслін тропікаў і субтропікаў, якія раслі ў маёнтку Агінскіх у XIX стагоддзі і знаёміць наведвальнікаў з творамі дзеячаў мастацтва. Зала «Аранжарэя. Кавярня» уяўляе сабой знакамітую летнюю сталовую кампазітара, у якой ён часта прымаў сваіх гасцей. Цяпер у гэтай аранжарэі дзейнічае кавярня, дзе наведвальнікі музея могуць выпіць кубак кавы, гарбаты і адпачыць.

Экскурсія па сядзібе ўяўляе сабой захапляльнае касцюміраванае шоу, з удзелам розных персанажаў з жыцця гаспадара сядзібы.

Паркавая зона

Побач з палацам быў разбіты парк у «ангельскім стылі», які мае пейзажны характар з перасечаным маляўнічым рэльефам ля поймы ракі. У мінулым тут меліся малыя архітэктурныя формы (капліцы, павільёны, альтанкі, масткі, вадзяны млын). Шэраг з іх захаваўся да нашых дзён, але амаль усе перабудоўваліся і аднаўляліся ў XX стагоддзі. Маляўніча выглядаюць альтанкі ў грэчаскім і азіяцкім стылі, а таксама рэшткі вадзянога млына. Каля невялікай рэчкі захаваўся валун з выбітым на ім памятным надпісам у гонар настаўніка Міхаіла Агінскага – Жана Роле. Таксама ў парку можна знайсці валун з памятным надпісам у гонар Тадэвуша Касцюшкі.