Вялікая Мядзвядка. Сядзіба Ігната Дамейкі

У Карэліцкім раёне ў Мястэчку Вялікая Мядзвядка захаваліся парэшткі сядзібы Ігната Дамейкі. Недалёка ад сядзібы на мясцовых могілках знаходзіцца праваслаўная царква 18 стагоддзя.

 Упершыню мястэчка ў дакументах сустракаецца ў 17 стагоддзі ў эпоху Вялікага Княства Літоўскага. У 1679 годзе маёнтак Мядзвядка упамінаецца ў дакументах, як маёмасць Пратасовічаў. У 1692 годзе маёнтак набыты Рымшамі. На працягу 18 – 19 стагоддзяў уладальнікі некалькі разоў мяняліся. Напрыканцы 18 стагодзя маёнтак належыў роду Дамейкаў. Менавіта ў гэтай сядзібе нарадзіўся навуковец і грамадскі дзеяч Ігнат Дамейка.

Ігнат Дамейка (1802 - 1889) – навуковец і пісьменнік, грамадскі дзеяч, сябра таварыства філаматаў, мемуарыст. Маці Дамейкі была роднай цёткай Марылі Верашчакі, якую пакахаў паэт Адам Міцкевіч. Маці была таксама сваячкай нацыянальнага героя Тадэвуша Рэйтана і Тадэвуша Касцюшкі. Навучаўся ў Віленскім універсітэце, дзе прымаў удзел у таемнай грамадскай арганізацыі таварыстве філаматаў разам з паэтамі Янам Чачотам і А. Міцкевічам.

Пасля арышту ў 1823 годзе за ўдзел у таварыстве быў пад следствам і высланы пад нагляд паліцыі ў радавы маёнтак. Пасля ўдзелу ў паўстанні ў 1830 – 31 гадоў у эміграцыі ў Францыі і Чылі, дзе займаўся навукай. За навуковую і грамадскую дзейнасць у Чылі залічаны да нацыянальнага героя краіны. У Сант'яга яму ўсталяваны помнік. У гонар Дамейкі названы мінерал і расліна, планета і невялікі горад у Чылі.

 Сядзібны дом быў мураваны, пабудаваны ў традыцыях народнага дойлідства і барока. Будынак быў П – падобны ў плане аднапавярховы да якога дабудаваны двухпавярховае левае крыло. У 19 стагоддзі мястэчка наведаў кампазітар і мастак Напалеон Орда, які пакінуў малюнак сядзібы.

 Да нашага часу захаваўся мураваны аднапавярховы флігель ад сядзібы. У мясцовай школе створаны музей імя Ігната Дамейкі.