Завоссе. Музей-сядзіба Адама Міцкевіча.

Калі вы падарожнічаеце па Навагрудскім краі, вам будзе цікава наведаць Завоссе, дзе ў 1798 годзе нарадзіўся сусветна вядомы паэт Адам Міцкевіч. Першае пісьмовае згадванне аб Завоссі датуецца 1775 годам. Уладальнікам сядзібы быў бацька паэта Мікола Міцкевіч. Менавіта тут на куццю з 24 на 25 снежня нарадзіўся Адам Міцкевіч. У гэтай драўлянай хаце прайшло дзяцінства вялікага паэта. Будучы маладым чалавекам і студэнтам, ён праводзіў тут час са сваімі сябрамі і братамі ў студэнцкія гады падчас летніх канікулаў. У час Першай сусветнай вайны, летам 1916 года, згарэў невялікі драўляны дом, дзе нарадзіўся паэт. Праз некаторы час польскія салдаты ўсталявалі на гэтым месцы невялікі помнік.

З набліжэннем 200-годдзя Адама Міцкевіча было прынята рашэнне аб рэканструкцыі сядзібы ў Завоссі і стварэнні музея. Былі праведзены археалагічныя раскопкі і знойдзены падмуркі былой шляхецкай сядзібы, на якіх адноўлены цяперашні будынак музея. Музей адчыніў свае дзверы для наведвальнікаў у верасні 1998 года.

Музей уяўляе сабой дваранскі двор з гаспадарчымі пабудовамі XVIII стагоддзя. Ёсць лямус, хлеў, гумно, лазня каля сажалкі, калодзеж-журавель, клумбы і плот. Сама сядзіба размешчана ў нізіне па абодва бакі палёў, толькі з аднаго боку ўзвышаецца вялізная гара, якую Міцкевіч згадвае ў паэмах. Ёсць тут і невялікія гаі з сасновых і ліставых дрэў. Сядзіба з ахвотай адчыняе дзверы перад гасцямі. У аснову экспазіцыі пакладзена паэма "Пан Тадэвуш". Супрацоўнікі музея прыкладаюць вялікія намаганні для набыцця для музея арыгінальных рэчаў XVIII і XIX стагоддзяў, каб кожны наведвальнік меў магчымасць адчуць атмасферу дома тых даўніх часоў.

Адам Міцкевіч - сусветна вядомы беларускі і польскі паэт, камуністычны дзеяч, палітычны і грамадскі дзеяч, асветнік, удзельнік нацыянальна-вызваленчага руху. Ён быў членам студэнцкіх гурткоў філаматаў і філарэтаў Віленскага ўніверсітэта. Сваю радзіму, Навагрудскі край, ён праславіў у сваіх гістарычных творах “Пан Тадэвуш”, “Дзяды”, “Гражына” і многіх іншых творах свайго генія. Пахаваны ў Кракаве, Польшча, у каралеўскім замку Вавель.