Чачэрск. Замкавая гара.

Да нашага часу захавалася Замкавая гара - нямы сведка былой велічы. Замкавая гара выразна вылучаецца на фоне навакольнага мясцовасці. Непадалёк працякае рака Чечера, назва якой відавочна звязана з назвай горада.

Надпіс на валуне побач з Замкавай гарой абвяшчае: тут у 1159 годзе пачаўся Чачэрск. Наступная шыльда кажа пра тое, што паселішча на месцы сучаснага Чачэрска было яшчэ ў трэцім тысячагоддзі да нашай эры.

Замкавая гара размешчана на правым беразе ракі Чачэра і займае частку высокага берагавога плато. Мае форму круга плошчай 0,5 гектараў. Гарадзішча аддзелена шырокім і глыбокім ровам ад астатняй берагавой пляцоўкі, занятай вакольным горадам. Археалагічныя даследаванні сведчаць, што ўжо ў перыяд неаліту на Замкавай гары Чачэрска было паселішча. Жылі там людзі і ў бронзавым, і ў жалезным вяках. З тых далёкіх часоў гара не пуставала: "абжывалася" продкамі. Тутэйшыя месцы цалкам маглі быць цэнтрам пражывае легендарнага племя-радзімічаў. Дата і выява старадаўняй драўлянай крэпасці не захаваліся да нас, а была яна велічнай і лунала над поймай Чачэры, якая ўпадае ў гэтых месцах у Сож. Вытрымала не адну аблогу, але была разбурана.

Пазней на месцы старажытнага дзяцінца на Замкавай гары вырас умацаваны замак, аддзелены ад горада ровам. Аб замку вядома толькі тое, што пабудаваны ён быў з дрэва і ў яго было тры ўязных вежы - Замкавая, вялікая і Падольная. Сцены замка былі абмазаны глінай - гэта перашкаджала іх узгаранню ад вогненных стрэл. У замку было восем драўляных вежаў, у тым ліку адна трохпавярховая - вежа брама і астрог. А над ровам, які атачаў замак існаваў перакідны мост з боку замка. Апошняя згадка пра замак прыпадае на 1765 год. З-за шматлікіх аблог замак паступова разбураўся. Рэшткі яго былі канчаткова знесены графам Чарнышовым пры пабудове свайго палаца.

У 1787 годзе там жа граф Захарый Чарнышоў, якому Кацярына II, пасля першага падзелу Рэчы Паспалітай, даравала горад, пабудаваў палац у гатычным стылі. Будынак палаца насіў прадстаўніцкі характар і не меў абарончых функцый. Палац пражыў не доўга - менш за 100 гадоў.

Зараз на Замкавай гары няма ні крэпасці, ні замка, ні палаца. Сярод старадаўніх дрэў узвышаецца помнік воінам і партызанам, якія загінулі ў баях за Чачэрск. Там жа знаходзіцца брацкая магіла абаронцаў гэтых зямель, а ля падножжа Замкавай гары збудаваны амфітэатр, дзе праходзяць важныя культурныя падзеі горада.

З усёй структуры замка да нашых дзён захаваўся толькі роў, а на тым месцы дзе некалі размяшчаўся мост, цяпер знаходзіцца пясчаная дамба, па якой любы жадаючы можа перайсці на Замкавую гару і ўявіць, што знаходзілася на тэрыторыі старажытнага замка.

Замкавая гара - галоўны ландшафтны і кампазіцыйны элемент Чачэрска. Вось такая яна няпростая, аб'ядноўваючая эпохі Замкавая гара.