Столінская сінагога

Сінагога была пабудавана па ініцыятыве рабіна Шмуэля Ісаака Эйзенштата і яго сыноў. Яна служыла цэнтрам яўрэйскай абшчыны Століна і адыгрывала важную ролю ў жыцці яўрэяў горада на працягу стагоддзяў. Сінагога неаднаразова перабудоўвалася і рамантавалася, але захавала сваю першапачатковую архітэктуру і ўнутранае ўбранне.

Падчас Другой сусветнай вайны столінская сінагога была разбурана нацыстамі, але пасля вайны яўрэйская абшчына Століна пачала аднаўляць сінагогу. Аднаўленне было завершана ў 1948 годзе, і з тых часоў сінагога працягвае функцыянаваць і прымаць вернікаў.

Пачынаючы з канца XVIII стагоддзя ў архітэктуры каменных сінагог рэгіёну назіралася тэндэнцыя адыходу ад традыцыйнага цэнтрысцкага тыпу будаўніцтва. Сінагогі сталі набываць рысы свецкіх будынкаў, а іх інтэр'еры страцілі былую ўнікальнасць. Столінская сінагога з'яўляецца яскравым прыкладам гэтых змен.

Сінагога мае амаль квадратную форму з скошанымі кутамі на паўночна-заходнім баку. Кампактны аб'ём будынка накрыты вальмавым дахам з трохвугольным франтонам над Усходняй сцяной. Фасад падзелены на два ярусы гарызантальным поясам і завяршаецца карнізам. Аконныя праёмы ніжняга яруса маюць лучковую форму, а верхняга — з паўцыркульным завяршэннем. Унутры сінагога падзелена на тры нефы шасцю круглымі калонамі, звязанымі аркамі. На паўднёва-заходнім баку знаходзіўся другі ярус для жанчын. Сцены ў ніжнім ярусе ўпрыгожаны паўкалонамі, а ў верхнім — адзінкавымі пілястрамі і фрэскамі, якія імітуюць архітэктурную пластыку. На паўднёва-заходнім баку размешчаны тры ўваходы. У сінагозе адсутнічае традыцыйная Біма са слупамі. На 2017 год дах і фрэскі не захаваліся. Гэтая сінагога з'яўляецца ўнікальным помнікам яўрэйскай архітэктуры пераходнага перыяду ад барока да класіцызму ў краіне.

Сёння галоўная сінагога ў Століне з'яўляецца важным культурным і рэлігійным цэнтрам. Яна служыць месцам для правядзення набажэнстваў, адукацыйных праграм і грамадскіх мерапрыемстваў. Сінагога таксама з'яўляецца аб'ектам гістарычнай спадчыны і прыцягвае мноства турыстаў і даследчыкаў, якія цікавяцца яўрэйскай культурай і гісторыяй.

Сінагога працягвае адыгрываць ключавую ролю ў жыцці яўрэйскай абшчыны Століна, захоўваючы і перадаючы традыцыі і духоўныя каштоўнасці ад пакалення да пакалення. Яна таксама служыць важным напамінам пра трагічныя падзеі мінулага і сімвалам выжывання і адраджэння яўрэйскай культуры.