Смілавічы. Палацава-паркавы комплекс Манюшкі

Станіслаў Манюшка-выбітны беларускі кампазітар і дырыжор, які стаў заснавальнікам нацыянальнай оперы ў Польшчы. Ён нарадзіўся і вырас у фамільнай сядзібе, размешчанай у гарадскім пасёлку Смілавічы, Мінскай вобласці. Падчас вайны дом, у якім пражываў дырыжор, быў разбураны, а пазней у школе непадалёк быў адкрыты музей Манюшкі.

У XVII стагоддзі адзін з прадстаўнікоў роду Агінскіх, Марцыян, пабудаваў тут замак. На жаль, ніякіх фотаздымкаў першага палацавага комплексу не захавалася. Лічыцца, што менавіта гэтая пабудова стала вобразам сучаснай сядзібы, якая цяпер размяшчаецца на ўскраіне Смілавіцкага парку. Дакладная дата будаўніцтва замка – 30 ліпеня 1795 года-вядомая дзякуючы каменю, закладзенаму ў сцены будынка. У 2006 годзе гэты камень быў канфіскаваны са сцяны і выкарыстаны для падпёрвання дзвярэй у склеп, пасля чаго ён знік.

Апошні ўладальнік сядзібы-сын Лявона Ваньковіча, таксама Лявон, захаваў бацькоўскую спадчыну. У наш час, на жаль, старадаўні маёнтак перагружаюць сучасныя пабудовы, што размывае ўражанне ад усяго Палацава-паркавага ансамбля. Аднак, сядзіба Манюшкі, разам з паркам, уяўляе вялікую цікавасць для турыстаў.

Зараз сядзіба Манюшкі ўяўляе сабой помнік архітэктуры XVIII стагоддзя, ахутаны сялянскім побытам і ўвабраўшы ў сябе гісторыю Беларусі за некалькі стагоддзяў. У пачатку 1900-х гадоў да старога корпуса быў прыбудаваны новы, выкананы ў стылі неаготыкі з элементамі мадэрна. Гэты новы корпус гарманічна дапоўніў стары будынак, ствараючы адзіны архітэктурны ансамбль. Неагатычныя элементы і мадэрн надаюць новаму корпусу своеасаблівы і элегантны аблічча.

Таксама існуюць звесткі, што пасля атрымання Станіславам правоў на замак ад Міхаіла Агінскага, Манюшка пабудаваў тут гаспадарчы будынак – дом для прыслугі. Крыху пазней быў узведзены яшчэ адзін гаспадарчы будынак-спіртавы склад, які пасля быў пераабсталяваны ў цэх для складавання мэблі.

У кампазітара было 10 дзяцей. Пасля смерці Манюшкі, бацькаўскія ўладанні дасталіся аднаму з яго сыноў – Казіміру. Казімір значна перайначыў палацава-паркавы комплекс: заснаваў тут школу, вывеў новыя гатункі раслін і высадзіў іх у парку, заклаў гадавальнік, сабраў велізарную асабістую бібліятэку. У 1856 годзе, пасля смерці Казіміра, маёнтак перайшоў да малодшага сына Станіслава – Аляксандра. Аляксандр планаваў пабудаваць побач з замкам яшчэ адзін будынак, але з-за хуткай смерці не змог ажыццявіць свае планы ў жыццё.