Палац Румянцавых і Паскевічаў

Гісторыя стварэння.

Палац быў пабудаваны на месцы драўлянага замка, які пабудаваў апошні гомельскі стараста Міхаіл Фрэдэрык Чартарыйскі з роду Чартарыйскіх. 10 ліпеня 1775 года Кацярына Вялікая завітала гомельскае староства графу Пятру Аляксандравічу Румянцаву і выдзеліла з казны грошы на будаўніцтва палаца графа ў Гомелі. Праца над праектам палаца пачалася ў 1777 годзе, будаўніцтва пачалося ў 1785 годзе і завяршылася ў 1794 годзе.

Адной з крыніц натхнення для архітэктараў была віла Ратонда знакамітага італьянскага архітэктара Андрэа Паладыё. Пабудаваны палац стаў адным з ранніх узораў рускага паладыянства. Ён уяўляў сабой кампактны двухпавярховы будынак на высокім цокалі, завершаны ў цэнтры кубападобным бельведэрам. Кампазіцыйным цэнтрам палаца стала квадратная зала з купалам. Вонкавы дэкор палаца быў цалкам выкананы ў стылі ранняга класіцызму. Галоўным упрыгожаннем фасадаў былі порцікі карынфскага ордэра - чатырохкалонны парадны і шасцікалонны паркавы. Па ўсім перыметры будынка прамавугольныя аконныя праёмы, размешчаныя ў два рады, чаргаваліся з пілястрамі, што надавала палацу велічную манументальнасць. На высокім першым паверсе размяшчаліся выключна парадныя памяшканні, на другім - жылыя пакоі, а цокальны выкарыстоўваўся для гаспадарчых патрэб і размяшчэння прыслугі.

У 1834 годзе палац быў выкуплены вядомым рускім палкаводцам І. Ф. Паскевічам. Пры ім у 1837-1851 гадах пад кіраўніцтвам польскага архітэктара Адама Ідзкоўскага была ажыццёўлена рэканструкцыя палаца і разбіты цудоўны парк.

Музэй.

Пацярпелы падчас Вялікай Айчыннай вайны палац быў адноўлены пасля перамогі, і ў ім размясціліся музей і Палац піянераў. У другой палове 1990-х гадоў ён быў поўнасцю перададзены музею. У 1995 годзе было прынята рашэнне аб правядзенні рэстаўрацыйных работ, у выніку якіх былі ўзноўлены інтэр'еры пакояў палаца XVIII-XIX стагоддзяў.

Збор музея Гомельскага палацава-паркавага ансамбля - адзін з найбагацейшых у Рэспубліцы Беларусь. Асновай калекцыі паслужылі мемарыяльныя прадметы з калекцый Румянцавых і Паскевічаў. Нягледзячы на тое, што гэты збор невялікі, ён з'яўляецца найбольш значным у рэспубліцы, бо дае ўяўленне аб убранні багатых дваранскіх сядзіб канца XIX ст. Найбольш цікавыя калекцыі фондаў музея: мемарыяльныя рэчы сям'і Паскевічаў; археалагічная і нумізматычная калекцыі; збор рукапісных і старадрукаваных кніг; этнаграфічная; іканапісы і культавых прадметаў; марскіх арганізмаў. Дастойнае месца ў экспазіцыях і зборах музея займаюць матэрыялы аб выдатных дзяржаўных дзеячах, военачальніках, прадстаўніках навукі, культуры, адукацыі, жыццё і дзейнасць якіх была звязана з гісторыяй краю, а таксама калекцыя жывапісу гомельскіх мастакоў.