Знай свой край

Знай свой край

Смілавічы. Татарская Слабада. Мячэць.

Храм

Храм

Беларусь, Мінская вобласць, Чэрвеньскі раён, г. п. Смілавічы, вул. Пясочная, 3

Апісанне

Першая пісьмовая згадка пра Смілавічы як вёску Мінскага павета адносіцца да 1582 года. Згадванню аб паселішчах татараў на ўскраіне цяперашніх Смілавічаў каля шасцісот гадоў, і яно адносіцца да 1592 годзе. Назва раёна Татарская Слабада стварылася яшчэ ў XIX стагоддзі. А вось першая вядомая мячэць у мястэчку дзейнічала з васьмідзесятых гадоў XIX стагоддзя. На сённяшні дзень у Беларусі вядома восем мячэцяў, і адна з іх у Смілавічах.

Катэгорыі

Гістарычнае

Гістарычнае

Каментары

Нататкі да месца

1

Ольга Ерёменко

02.06.2025

Мячэць у Смілавічах.

Каля 40 000 татараў запрасіў у 1397 годзе вялікі князь Вітаўт, каб ахоўваць межы Вялікага Княства Літоўскага, бо татары лічыліся ўмелымі і адважнымі ваярамі. Князі былі задаволеныя новымі слугамі і шчодра дарылі ім зямлі, высокія званні і ганаровыя тытулы. У некаторых дамах смілавіцкіх татараў і сёння можна ўбачыць дваранскія гербы на сценах іх дома.


У 1856 годзе смілавіцкія татары атрымалі дазвол на будаўніцтва мячэці па просьбе мясцовага імама Палтаржыцкага. Участак пад будаўніцтва падарылі "на вечны час" мясцовыя землеўладальнікі Паўліна і Ерасціна Манюшка.


У 1930 г. мячэць была знішчана, а 18 кастрычніка 1996 г. адбылося адкрыццё новага будынка мячэці. Грошы на яе рэканструкцыю ахвяравала сястра Нурыя з Кувейта, а таксама мясцовыя мусульмане. Створана новая мячэць была намаганнямі Ібрагіма Барысавіча Канапацкага, выхадца са Смілавічаў, вядомага грамадскага і навуковага дзеяча, былога намесніка муфтыя мусульман Беларусі, а таксама ўтворанага ў 1994 годзе рэлігійнага аб'яднання мусульман Беларусі.


Будынак пабудаваны з белай цэглы, вянчае купал з паўмесяцам. На сценах мячэці напісаны цытаты з Карана на арабскай мове, а падлога храма засланы чырвонымі дыванамі, на якіх сядзяць падчас службы.


Сучасная Татарская абшчына ў Смілавічах налічвае больш за 100 сем'яў. У мячэці ёсць унікальныя кетабы - кнігі, напісаныя арабскай вяззю, але на зразумелай мясцовым татарам беларускай мове, створаныя яшчэ ў часы Вялікага Княства Літоўскага. У некаторых мусульманскіх дамах іх і цяпер перапісваюць.


У Татарскай слабадзе захаваліся традыцыі і культура татарскіх перасяленцаў, многія іх традыцыі, асабліва кулінарныя, ужо перанялі многія іх суседзі-беларусы. Ёсць сярод татарскіх сем'яў і змешаныя сем'і. Яшчэ ў пачатку XX стагоддзя татарам не дазвалялася ажаніцца на людзях іншай веры або нацыянальнасці. А вось сёння ў Смілавічах жыве не адна Інтэрнацыянальная сям'я.


Жыццё ў Беларусі прымушае татараў перагледзець некаторыя свае нацыянальныя звычаі. Так, мясцовыя мусульманкі не гатовыя дзяліць свайго мужа з іншымі жонкамі. Татары гавораць на рускай і беларускай мовах, носяць такую ж вопратку як беларусы, называюць сваіх дзяцей славянскімі імёнамі і мала чым адрозніваюцца ад нашых землякоў. Праўда, свініну не ядуць і алкаголь не п'юць. Цюркскае (татарскае) паходжанне мае на сёння каля 50 беларускіх слоў.


На сённяшні дзень у Беларусі вядома восем мячэцяў, і адна з іх у Смілавічах. Вельмі нязвыкла бачыць сярод нашых беларускіх драўляных дамоў будынак з белай цэглы з купалам, увянчаным паўмесяцам. Наяўнасць Татарскай Слабады і мячэці ў беларускім горадзе сведчыць аб добрым і гасцінным нораве нашага беларускага народа. 

Каментары