Знай свой край

Знай свой край

Наднёман. Сядзіба Наркевічаў-Ёдкаў.

Сядзіба

Сядзіба

Беларусь, Мінская вобласць, Уздзенскі раён, в. Наднёман

0

289

02.10.2024

Апісанне

Сядзіба ў вёсцы Наднеман – помнік архітэктуры 19 стагоддзя ў стылі неаготыкі з рысамі неарэнесансу. Гэты радавы маёнтак вядомага ва ўсёй Еўропе беларускага вучонага, фізіка Якуба Наркевіча-Ёдкі. На тэрыторыі сядзібы ў канцы 19 стагоддзя вучоным была створана першая ў Беларусі метэаралагічная станцыя.


Катэгорыі

Крушня

Крушня

Помнік архітэктуры

Помнік архітэктуры

З дзецьмі

З дзецьмі

Гістарычнае

Гістарычнае

Месцазнаходжанне

Шырата: 53.34599408
Даўгата: 27.08108919

Каментары

Усяго каментароў: 0

Нататкі да месца

1

Ольга Ерёменко

02.10.2024

Дзейнасць Якуба Наркевіча-Ёдкі выклікае вялікую цікавасць і сёння - цікава дакрануцца да гісторыі, пабываўшы ў гэтым месцы!

У 1823 годзе прадстаўнік шляхецкага роду Ануфрый Наркевіч-Ёдка выкупіў маёнтак Малыскоўшчына, на тэрыторыі якога знаходзіўся двухпавярховы піваварны завод. За дзесяць гадоў ён перабудаваў стары бровар пад палац і ажыццявіў яго добраўпарадкаванне. Будынак атрымаўся даволі незвычайным: ён спалучаў у сабе рысы абарончага збудавання і рысы сярэднявечнай готыкі. У архітэктуру будынка былі дададзены 2 вежы шасціграннай і чатырохграннай формы, вышыня адной з якіх складала 27 метраў, уздоўж будынка была збудавана шырокая тэраса.

Пазней маёнтак перайшоў ва ўладанне сына Ануфрыя - прафесара і прыродазнаўца Якуба Наркевіча-Ёдкі. Ён стаў адным з найбуйнейшых землеўладальнікаў Мінскай губерні. У падвале сядзібы ён абсталяваў лабараторыі, дзе праводзіў эксперыменты і доследы па выкарыстанні электрычнасці ў разнастайных сферах. Напрыклад, на доследным полі каля маёнтка вучоны даследаваў уплыў электрычнасці на рост раслін. Ён устанавіў, што правядзенне току пэўнай сілы праз глебу паскарае рост насення ў 3 разы. Якуб Наркевіч-Ёдка стварыў у Наднёмане першую ў Беларусі метэаралагічную станцыю, якая ўваходзіла ў склад галоўнай абсерваторыі Расійскай імперыі. Таксама вучоны праводзіў даследаванні па выкарыстанні электрамагнітнага выпраменьвання ў медыцыне, распрацаваў унікальную сістэму бескантактавай электратэрапіі. Гэты метад лячэння атрымаў вядомасць у Італіі як "сістэма Йодка". Да 1892 года Наркевіч-Ёдка стаў дырэктарам уласнай бясплатнай лякарні, якая таксама стала вядома далёка за межамі Беларусі.

Пазней уладальнікам Наднёмана стаў сын вучонага   Конрад. Пасля яго вымушанага ад'езду з маёнтка ў 1921 годзе, маёнтак быў разрабаваны і пачаў паступова прыходзіць у запусценне. Была страчана асабістая маёмасць Наркевіча-Ёдкі, навуковае абсталяванне і багатая бібліятэка.

Да Другой сусветнай вайны ў палацы знаходзіўся дзіцячы санаторый. У час вайны палац быў падарваны.

Да сённяшняга дня палац так і не быў адноўлены. Можна ўбачыць толькі руіны цэнтральнай часткі палаца і ўязную браму.

Дзейнасць Якуба Наркевіча-Ёдкі выклікае вялікую цікавасць і сёння. Цікава дакрануцца да гісторыі, пабываўшы ў гэтым месцы!

У гонар роду Наркевічаў на будынку ў маёнтку пад Уздой была ўсталявана мемарыяльная дошка. У 2002 годзе была выканана рэстаўрацыя помніка гісторыі і культуры Міншчыны - радавых могілак Наркевіча-Ёдкі пад сядзібай Наднёман і ўстаноўлены памятны знак-камень у гонар Якуба Наркевіча-Ёдкі.

Каментары

Усяго каментароў: 0