Першамайск. Сядзіба Завішаў "Кухцічы".

У пасёлку Першамайск калісьці знаходзіўся Сядзібна-паркавы ансамбль «Кухцічы» старадаўняга шляхецкага роду Завішаў. Асноўны будынак складаўся з цэнтральнага корпуса і двух бакавых флігеляў, побач размяшчаліся гаспадарчыя збудаванні, такія як свірны, стайні і вадзяны млын.

У цэнтральнай частцы сядзібы знаходзілася бальная зала з высокімі вокнамі, куды ў першую чаргу траплялі госці. Інтэр'еры былі ўпрыгожаны ляпнінай і антыкварнай мэбляй. Сядзіба была пабудавана ў першай палове XIX стагоддзя, магчыма, па праекце архітэктара Карла Спампані.

На жаль, асноўны будынак не захаваўся. Сёння ў Першамайску можна ўбачыць толькі бакавыя флігелі і некаторыя гаспадарчыя будынкі, такія як старая стайня. Паўразбураны млын уражвае, нагадваючы разваліны старадаўняга замка. Правы флігель зачынены і паступова руйнуецца, а левы доўгі час выкарыстоўваўся як жылы дом.

Гістарычна Кухцічы былі вядомыя тым, што тут быў друк першага катэхізіса на старабеларускай мове.

У 70-х гадах на тэрыторыі сядзібы размяшчалася прафесійна-тэхнічнае вучылішча.

Побач з левым флігелем у 2020 годзе быў адкрыты невялікі музей трактарнай тэхнікі. З былых сядзібных пабудоў тут можна ўбачыць млын, які нагадвае руіны старадаўняга замка; часткова перабудаваны будынак стайні; будынак кальвінскага сабора, які стаў пасля пахавальняй.

На сённяшні дзень сядзібны комплекс абараняецца як аб'ект культурнай спадчыны, хоць стан яго пабудовы выклікае трывогу.

Мястэчка Кухцічы, а цяпер сяло Першамайск, цяпер вядома сваёй школай механізацыі сельскай гаспадаркі. А раней тут знаходзілася адна з самых вядомых сядзіб на тэрыторыі Беларусі, уладальніцай якой была Магдалена Радзівіл з роду Завішаў, якая носіла "Лебядзіны" герб.

Сядзібна-паркавы архітэктурны комплекс сфарміраваўся ў ХІХ стагоддзі ў стылі класіцызму. Сядзіба ўключала ў сябе мноства пабудоў і парк: палац з двума флігелямі, капліцу-пахавальню і гаспадарчыя пабудовы.

Палац быў аднапавярховым, размяшчаўся пасярод парка. Вакол будынка раслі ліпы. Палац меў П-вобразную форму ў плане і складаўся з трох частак. Інтэр'ер будынка быў упрыгожаны ляпнінай і дэкорам, мелася дарагая старадаўняя мэбля і калекцыя твораў мастацтва. Быў багаты архіў старажытных дакументаў. Была таксама аранжарэя.

Да нашага часу захаваліся два флігелі. Гэта аднапавярховыя каменныя пабудовы з бутавага каменя. Уваход аформлены ў выглядзе порціка дарыйскага ордэра з трохкутным франтонам. Крыху ў баку ад флігеля захаваўся будынак кальвінісцкага збору XVI стагоддзя, які пазней быў пераабсталяваны ў касцёл і выкарыстоўваўся як капліца-пахавальня. У капліцы пахаваны муж М. Радзівіл - Мікалай Радзівіл. Цяпер капліца знаходзіцца на рэстаўрацыі.

Магдалена Радзівіл (1861-1945) - вядомы беларускі грамадскі дзеяч і мецэнат. Яна падтрымала шмат беларускіх пісьменнікаў і паэтаў. З яе дапамогай былі выдадзены першыя кнігі Максіма Багдановіча, Канстанцыі Буйлы і Максіма Гарэцкага. Да яе ў Кухцічы прыязджалі Антон і Іван Луцкевічы, Аляксандр Уласаў і многія іншыя дзеячы. М. Радзівіл памерла на эміграцыі ў Швейцарыі. Некалькі гадоў таму яе прах быў перанесены ў Беларусь у горад Мінск.