Наваспаск. Руіны Спаса-Праабражэнскай царквы.

Паміж Смаргонню і Крэўскім замкам ёсць мястэчка Наваспаск. Каля дарогі на ўзвышшы здалёк бачныя руіны велічнага старажытнага храма.

Гэта рэшткі былой уніяцкай царквы.

Даследчыкі лічаць, што царква была пабудавана ў 18 стагоддзі як уніяцкая ў часы Вялікага Княства Літоўскага. Па іншых крыніцах, царкву пабудавалі ўжо ў перыяд Расійскай імперыі ў 1808 годзе. Будынак узводзіўся вельмі грунтоўна за сродкі пана Букатага. Падмурак цагляны на тры метры ў глыбіню. Паводле падання, Букаты загадаў у сцяне зрабіць схованку на велізарную суму грошай на дзясяткі тысяч дукатаў, каб у будучыні было за што рамантаваць гэты храм.

У 1839 годзе ўніяцтва было забаронена ў царскай Расіі і будынак перадалі праваслаўным вернікам. І тут была праваслаўная царква да Першай сусветнай вайны.

У часы вайны фронт праходзіў проста праз мястэчка, і будынак святыні моцна пацярпеў. Пасля Рыжскага міру 1921 года мястэчка ў складзе Польскай дзяржавы да 1939 года. І ў гэты перыяд паўстала ініцыятыва аднавіць і адбудаваць святыню. Але меркаванні мясцовых жыхароў падзяліліся: адны хацелі праваслаўную царкву, а іншыя – Каталіцкі Касцёл.

І вырашылі аднаўленне храма адкласці да лепшых часоў. А праваслаўныя ў мястэчку пабудавалі невялікую драўляную царкву. Частка будынка мясцовыя жыхары расцягнулі на будаўнічыя матэрыялы.