Іўе. Мячэць.

У пачатку 20 – га стагоддзя іўеўскія татары жылі ў асобным паселішчы-Слабадзе пад назвай Муровщизна. Сёння гэта частка горада Іўе, якую няцяжка знайсці па мінарэце мясцовай мячэці. Лічыцца, што татары ў гэтых месцах жывуць ужо больш за 600 гадоў. Зямлю ім завітаў князь ВКЛ Вітаўт за ўдзел у знакамітай Грунвальдскай бітве супраць крыжакоў. Сёння іўеўская татарская Абшчына-другая па колькасці пасля Мінскай. 

Мясцовая драўляная мячэць - самая старая мячэць Беларусі, з нешматлікіх захаваных. Працуе бесперапынна з моманту пабудовы ў 1882 годзе, таксама яна ні разу не была пашкоджана. Грошы на будаўніцтва выдзеліла графіня Эльвіра Замойская, тагачасная ўладальніца мястэчка. У мужчынскай частцы храма знаходзіцца мемарыяльная дошка ў яе гонар. Аснова збудавання была квадратнай, будынак быў падзелены на дзве часткі: мужчынскую і жаночую. Афарбаваную ў характэрны для ісламу зялёны колер мячэць увянчаў мінарэт, дабудаваны ў 1922 годзе на грошы татарскіх эмігрантаў.

 У савецкі час гэта была адзіная дзеючая мячэць на тэрыторыі Беларусі. Хоць у фасадзе будынка адгадваюцца рысы стылю мадэрн, даследчыкі адносяць яго да помнікаў архітэктуры, у якіх выявіліся традыцыі народнага дойлідства.

Па пятніцах татары працягваюць збірацца ў мячэць на джума-намаз. А ў галоўнае мусульманскае свята, Курбан-байрам, самая старая мячэць Беларусі ледзь месціць усіх ахвотных, бо сюды прыязджаюць мусульмане з усіх ваколіц.

Непадалёк ад мячэці знаходзіцца татарскія могілкі-мізар.

Калі будзеце ехаць у раённы горад іўе з трасы Гродна – Мінск, то вы заўважыце шматлікія вялікія парнікі і агароды ў прыватным сектары. Гэтыя парнікі належыць пераважна мясцовым татарам, якія клапатліва апрацоўваюць сваю замлю і маюць з яе добры прыбытак. У Іўе татарская абшчына з'явілася ў 15 стагоддзі. Татары ў мірны час займаліся апрацоўкай зямлі.  У 1884 годзе за грошы графіні Эльвіры Замойскай была пабудавана мясцовая драўляная мячэць. Частку грошаў на пабудову храма даслалі татары эмігранты з ЗША. У савецкія часы мячэць у Іўе была адзіным на Беларусі храмам для мусульман, які працаваў. Будынак уяўляе з сябе ў плане прамавугольнік з пяціграннай прыбудовай міхрабам. А ў цэнтры міхраба знаходзіцца васьмігранны мінарэт з балконам. Мінарэт завершаны высокім шпілем. Галоўны фасад у мячэці першапачаткова быў у выглядзе галерэі на чатырох слупах. У храме існуе 2 часткі: мужская і жаночая. Калі вы пажадаеце наведаць гэты помнік архітэктуры, то вам трэба звязацца з кіраўніком абшчыны, або са святаром. Мясцовыя татары з радасцю заўсёды прымаюць у сябе турыстаў. Акрамя таго, вы зможаце недорага ў іх набыць садавіну і гародніну.