Бердаўка. Сядзіба Захватовіча і А. Дэмбавецкага.

З 60-х гадоў 19 стагоддзя вёскай валодаў Аляксандр Дэмбавецкі - выдатны беларускі краязнавец і грамадскі дзеяч. З 1872 па 1893 год ён займаў пасаду Магілёўскага губернатара і менавіта пад яго кіраўніцтвам у Магілёве ў 1879 годзе быў заснаваны гісторыка-этнаграфічны музей, які стаў важным цэнтрам вывучэння і захавання беларускай культуры.

У 1880-х гадах Дембовецкий пачаў актыўнае будаўніцтва сядзібы ў Бердовке, заклаўшы асновы для будучага палаца, парку і мноства гаспадарчых і прамысловых будынкаў, уключаючы млын, цагляны і спіртавы заводы. Гэтыя пабудовы сталі важнай часткай мясцовай эканомікі і культуры, а сама сядзіба паступова набыла сваё ўнікальнае аблічча.

У 1913 годзе Дэмбавецкі прадаў Бердаўку. Пазней тэрыторыя перайшла да Польшчы, і маёнтак стаў валоданнем польскай дзяржавы. Тут пасяліліся 16 сем'яў польскіх асаднікаў.

У 1920-х гадах у Бердаўцы з'явіліся польская школа і касцёл у стылі мадэрн. 

У міжваенны перыяд сядзіба працягвала жыць актыўным жыццём: тут функцыянавалі сельскагаспадарчая школа і конезавод, які працаваў да 1956 года. Гэтыя ўстановы спрыялі развіццю сельскай гаспадаркі і адукацыі мясцовага насельніцтва, умацоўваючы культурныя і эканамічныя сувязі ў рэгіёне.

Сёння сядзіба ў Бердаўцы працягвае выконваць важныя функцыі для мясцовай супольнасці. У яе сценах размяшчаюцца Дом культуры, бібліятэка і краязнаўчы музей. Апошні быў створаны педагогам і краязнаўцам Анатолем Крупай, які, прытрымліваючыся прыкладу свайго знакамітага папярэдніка, працягвае справу захавання і папулярызацыі гістарычнай спадчыны рэгіёну.

Сядзіба ў Бердаўцы — гэта не толькі архітэктурны помнік, але і сімвал культурнай ідэнтычнасці, якая злучае пакаленні і захоўвае памяць пра выдатных асоб беларускай гісторыі.

У Лідскім раёне захавалася да нашага часу ў мястэчку Бердаўка сядзіба Захватовічаў.

Упершыню Бердаўка згадваецца ў часы Вялікага Княства Літоўскага ў 16 стагоддзі ў прывілеі караля Жыгімонта Старога.

У тыя гады яно належала князю Ільінічу. Затым гэта мястэчка было радавым гняздом шляхцічаў Бердоўскіх. У часы Расійскай імперыі сядзіба належала шляхцічу Захватовічу.

 Падчас антырасійскага паўстання 1863-1864 гадоў пад кіраўніцтвам Кастуся Каліноўскага, Вінцэнт Захватовіч прымаў актыўны ўдзел у паўстанні, і за гэта быў сасланы ў Варонежскую губерню. Сядзіба была канфіскавана і перададзена губернатару Магілёўскай губерні Аляксандру Дэмбавецкаму (1840-1920).

Дэмбавецкі быў не толькі чыноўнікам, ён яшчэ захапляўся гісторыяй і краязнаўствам. Па яго ініцыятыве праводзіліся раскопкі і пісаліся кнігі па гісторыі Магілёўскай губерні.

Пасля павышэння, Дэмбавецкага забралі ў сталіцу імперыі, і на лета ён прыязджаў у сваю сядзібу Бердаўку. Сустракаць Дэмбавецкага збіраліся ўсе жыхары мястэчка ад мала да вяліка.

 Пры Дэмбавецкім будуецца мураваны двухпавярховы палац у стылі неаготыкі. У былым палацы цяпер працуе дом культуры і бібліятэка. Да нашага часу захавалася некалькі каменных гаспадарчых пабудоў і парк. Гаспадарчыя пабудовы дагэтуль выкарыстоўваюцца па прызначэнні