Варонча. Каталіцкія могілкі

У мястэчку Варонча Карэліцкага раёна да нашага часу захавалася некалькі помнікаў архітэктуры і даўніны. У цэнтры мястэчка ўзвышаецца каталіцкі касцёл Святой Ганы. Каля касцёла пахаванні роду Булгакаў і каталіцкія могілкі. Вакол касцёла захаваўся парк і некалькі гаспадарчых пабудоў з броварам. Калісці тут была сядзіба з палацам.

Упершыню Варонча ўпамінаецца ў пісьмовых крыніцах у 17 стагоддзі ў часы Вялікага Княства Літоўскага. Мястэчка ўваходзіла ў склад Навагрудскага павета. У 17 стагоддзі  мястэчкам валодаў ваявода брэсцкі Стэфан Курча.  У другой палове 18 стагоддзя Юзаф Несялоўскі пачаў будаваць сядзібна – паркавы ансамбль ў мястэчку. Пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай мястэчка ў складзе Расійскай імперыі.

Неаднойчы Варончу наведвалі выбітныя беларускія гісторыкі, паэты і літаратары. У мясцовым касцёле былі ахрышчаны вядомыя беларускія дзеячы: класік беларускай літаратуры Ян Чачот, каханая геніяльнага паэта Адама Міцкевіча Марыля Верашчака, вядомы фатограф і пісьменнік Ян Булгак.

 Беларускі пісьменнік Уладзімір Караткевіч называў Варончу «вечным музеем». Каля касцёла знаходзяцца пахаванні роду Булгакаў і каталіцкія могілкі. Гэтыя могілкі лічацца на Беларусі адным з самых вялікіх і каштоўным у мастацкіх адносінах некропалем. Тут пахаваныя браты і маці Марылі Верашчака, бацькі паэта Яна Чачота.