Мураванка. Царква Раства Багародзіцы.

Знакаміты храм-крэпасць быў узведзены ў 1524 г.у гатычным стылі. Па архітэктуры адносіцца да храмаў абарончага тыпу. Ён уяўляе сабой четырехстолпное аднапавярховы будынак з высокай двухсхільным дахам. Таўшчыня сцен дасягае 2 м.Манументальная каменная пабудова па кутах замацаваная цыліндрычнымі абарончымі вежамі. Вежы арганічна звязаны з корпусам. Ўражанне, быццам сцены храма паступова перарастаюць у цыліндрычныя вежы. Гэта стварае эфект кампактнасці і адзінства плана. Калісьці даўно ў гэтых вежах былі шрубавыя лесвіцы, якія вялі да байніц баявой галерэі. Як у сапраўдным замку, тут быў свой таемны падземны ход і апускаюцца жалезныя дзверы.

Унікальны нават матэрыял, з якога ўзводзілася царква. Яе скляпенні выкладзеныя ажурнай цэглай, які называецца"каралеўская лілея". Сцены Маламажэйкаўскай царквы ўпрыгожаны дэкаратыўнымі элементамі. Пераважна гэта неглыбокія нішы розных формаў. Яны яркімі плямамі вылучаюцца на фоне цаглянага мура і зніжаюць ўражанне масіўнасці будынка. Своеасаблівымі элементамі архітэктуры храма з'яўляюцца спараныя паўцыркульныя нішы з невялікім замкам, якія блізкія традыцыйным формам дэкарацыі помнікаў Маскоўскага каменнага дойлідства. Круглае акно над уваходам-прыём, звычайны для культавых помнікаў раманскай і гатычнай архітэктуры. Багата ўпрыгожаны бакавыя фасады, алтарная апсіда і вежы. Унізе праз усе будынкі праходзіць стужка традыцыйнага поребрика-шэраг цаглін, пакладзеных на кут.

Грандыёзная звонку, царква здаецца невялікі ўнутры з-за вялікай таўшчыні сцен. У царкве да нашых часоў захаваліся дзве мармуровыя пліты, адна з іх умураваная ў Паўднёвую сцяну і знаходзіцца над труной заснавальніка храма. Другая пліта, большага памеру, размяшчаецца трохі вышэй першай. На ёй адлюстраваны старажытныя воінскія даспехі і зброя польска-літоўскага войска.

У розныя часы храм служыў не толькі месцам для здзяйснення набажэнстваў, але і абаронай сялян ад спусташальных набегаў. У 1656 г. (падчас вайны 1654-1667 гг. паміж Рэччу Паспалітай і Рускім царствам) царква была моцна пашкоджана. Затым у 1706 г. царква была абстраляная шведамі падчас Паўночнай вайны. Пасля гэтых падзей царква стаяла ў запусценні да таго часу, пакуль імператар Аляксандр I, які пажадаў аднойчы агледзець яе, не загадаў неадкладна пачаць рэстаўрацыю.

Пасля стогадовага запусцення Мураванка была адрамантавана ў 1817 г., а ў 1871-72 гг. – рэканструявана. Змяніўся фасад і ўнутраны змест будынка: да заходняга фасада быў дададзены бабінец, заходнія вежы былі надбудаваны, у адной з іх зрабілі званіцу, зніклі шрубавыя лесвіцы ва ўсходніх вежах, вядучыя да байніц, частка з якіх заклалі цэглай. Зроблены карнізы і павялічаны аконныя праёмы. Так Мураванкаўская царква здабыла сучасны выгляд. У ёй знаходзіліся дзве шанаваныя іконы Божай Маці: адна мясцовая, па левы бок ад царскіх брамы, другая ў асобным ківоце, была перанесена са скасаванай Воўчыкаўскай царквы, некалі прыпісанай да Мураванскай.

У 1928 г. Мураванкаўская царква польскімі ўладамі пераабсталявана пад касцёл і перададзена каталіцкай абшчыне. У жніўні 1993 г.царква вернута праваслаўным.