Мінск. Нацыянальны мастацкі музей.

Афіцыйная гісторыя музея пачынаецца з 24 студзеня 1939 года – у адпаведнасці з Пастановай Урада Савета Народных Камісараў БССР у Мінску была створана Дзяржаўная карцінная галерэя Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі (ГКГ БССР). Яна размясцілася ў пятнаццаці залах будынка вышэйшай камуністычнай сельскагаспадарчай школы-былога дарэвалюцыйнага будынка Мінскай жаночай гімназіі па вул. к. Маркса, 29 (у цяперашні час на будынку ўстаноўлена мемарыяльная дошка). Акрамя аддзелаў жывапісу, скульптуры і графікі, у галерэі спецыяльнай пастановай быў арганізаваны аддзел мастацкай прамысловасці.

Аснову мастацкай калекцыі Галерэі склалі творы з аддзелаў выяўленчага мастацтва гістарычных музеяў Мінска, Віцебска, Магілёва і Гомеля. Некалькі работ са сваіх фондаў былі перададзеныя ў дар Траццякоўскай галерэяй і Рускім музеем, Музеем выяўленчых мастацтваў ім. А. С. Пушкіна і дзяржаўным Эрмітажам. У калекцыю новай галерэі ўвайшлі таксама працы вядомых рускіх савецкіх мастакоў.

Пасля ўз'яднання ў верасні 1939 года заходнебеларускіх зямель з БССР у карцінную галерэю паступілі творы з нацыяналізаваных сядзіб і замкаў Заходняй Беларусі, у тым ліку частка калекцыі палаца князёў Радзівілаў у Нясвіжы. Такім чынам калекцыя папоўнілася багатым зборам слуцкіх паясоў, французскіх габеленаў XVIII стагоддзя, партрэтнага жывапісу XVI–ХІХ стагоддзяў.

Аднак багатаму сходу карціннай галерэі ў Мінску было наканавана нядоўгае жыццё. У першыя дні вайны лёс усяго сходу склаўся трагічна. За кароткі час яно бясследна знікне. Калекцыю рыхтавалі да эвакуацыі, але вывезці не паспелі. Да верасня 1941 года збор Мастацкай галерэі быў практычна страчаны.

Пасля вайны, нягледзячы на разруху, Урад Рэспублікі выдзеліў немалыя сродкі на аднаўленне галерэі і закупку новых твораў. Дзякуючы энергіі і захопленасці нешматлікіх першых супрацоўнікаў, падзвіжніцкай дзейнасцю новага дырэктара галерэі Алены Васільеўны Аладавай, у хуткім часе музей літаральна «паўстаў з попелу».

Будаўніцтва карціннай галерэі з дзесяццю прасторнымі заламі, размешчанымі на двух паверхах, было завершана ў 1957 годзе. Будынак архітэктара м. Бакланава стаў адным з першых музейных будынкаў у гісторыі савецкай архітэктуры. Калекцыя актыўна папаўнялася, у тым ліку дзякуючы дапамозе расійскіх музеяў, прыватных калекцый, навуковых экспедыцый.

У нашы дні Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь з'яўляецца найбуйнейшым фондавым і экспазіцыйным сховішчам прадметаў мастацтва ў краіне. У тым ліку, тут прадстаўлена самая вялікая ў свеце калекцыя твораў беларускага мастацтва. На сённяшні дзень колькасць твораў ва ўсіх калекцыях і фондах складае 37 000 адзінак з больш чым 132 краін і каля 12 стагоддзяў гісторыі чалавецтва.