Варацэвічы. Музей Напалеона Орды.

Напалеон Орда нарадзіўся ва ўрочышчы Чырвоны Двор пад Варацэвічамі ў 1807 годзе. Ён скончыў Свіслацкую гімназію, пасля вучыўся ў Віленскім універсітэце. М. Орда ўдзельнічаў у патрыятычным студэнцкім таварыстве, затым браў удзел у паўстанні 1830-1831 гадоў. За гэта, пасля падаўлення паўстання, Ардзе прысудзілі ссылку ў Сібір, але яму ўдалося збегчы ў Еўропу, дзе пасля да яго прыйшло першае прызнанне. Ён размясціўся ў Парыжы, дзе пісаў музыку і архітэктурныя пейзажы з гарадскімі відамі.

Вярнуўшыся на радзіму, з 1856 жыў у Пінску, затым у 1862 пераехаў на Украіну. Падчас сваіх вандровак ён увесь час маляваў славутасці Беларусі, Украіны і Літвы, а таксама гарадскія і сельскія краявіды. Памёр Напалеон Орда ў Варшаве ў 1883 годзе. Быў пахаваны ў Іванава ў фамільным склепе. У жніўні 1997 года ў Іванава быў устаноўлены адзіны ў свеце помнік Напалеону Ордзе.

У 2007 годзе ў Варацэвічах была адкрыта карцінная галерэя. Тут прапанаваны карціны мясцовых мастакоў і цікавыя артэфакты з музейнай калекцыі Іванаўскага раёна. У іншай зале галерэі размяшчаюцца часовыя выставы.

У музеі, які быў адкрыты ў 2016 годзе, усе экспазіцыі прысвечаны жыццю і творчасці Напалеона Орды. Тут можна даведацца пра яго дзяцінства і наступныя гады жыцця, няпросты перыяд эміграцыі, апошнія гады жыцця. У музеі прадстаўлены копіі работ мастака, а таксама рэчы з яго роднага маёнтка, якія маюць дачыненне да розных перыядаў яго жыцця. У музеі ёсць вельмі каштоўныя копіі работ мастака, якія зроблены рэстаўратарамі на арыгінальнай паперы 19 стагоддзя.

Музей мае 5 зал. У першай зале мы можам пазнаёміцца з дзяцінствам Н. Орды, яго сям'ёй і гісторыяй радавога маёнтка. Другая зала прысвечана ўдзелу Арды ў паўстаннях і перыяду эміграцыі. У трэцяй зале мы можам палюбавацца працамі мастака: копіямі акварэльных краявідаў, разнастайных малюнкаў, літаграфій. У чацвёртай зале размешчана выстава работ гродзенскага фотамастака Андрэя Янкоўскага "Век 19 у гасцях у стагоддзя 21", які аб'ехаў знакавыя аб'екты, якія калісьці маляваў Арда. Вельмі цікава параўноўваць сучасныя фатаграфіі са старажытнымі выявамі гэтых жа мясцін і разглядаць, як яны выглядалі раней: гэта і Камянецкая вежа, і Нясвіжскі і Мірскі замкі, Навагрудак, Гродна, мноства сядзіб, храмаў і манастыроў. У пятым зеле, упрыгожаным работамі Напалеона Орды, праводзяцца пасяджэнні, канферэнцыі і семінары, а таксама рэгістрацыі шлюбаў.

У музеі захоўваюцца ўнікальныя экспанаты: куфар з маёнтка Напалеона Орды; ажурная пятля з уваходных дзвярэй дома Арды; манеты, выпушчаныя Нацбанкам да 200-годдзя з дня нараджэння мастака; калекцыя слоўнікаў Бракгаўза і Ефрона.

Сам музейны комплекс знаходзіцца на вельмі дагледжанай тэрыторыі, па якой прыемна прагуляцца. Тут абавязкова варта пабываць усім тым, хто любіць даследаваць родныя краі і хоча дакрануцца да багатай спадчыны, якую пакінуў пасля сябе наш таленавіты суайчыннік Напалеон Орда.