Архітэктурна-скульптурны комплекс 'Мінск - горад-герой'.

Мінск, сталіца Беларусі, перажыў 1100 дзён нямецкай акупацыі ў час Вялікай Айчыннай вайны. У акупаваным горадзе падполле ўзнікла стыхійна, без кантролю з боку партыі і цэнтральнага ўрада. Двойчы гарадское падполле было разгромлена. Акупанты скампраметавалі арыштаванага кіраўніка падполля Івана Кавалёва. У Маскве мінскіх падпольшчыкаў падазравалі ў супрацоўніцтве з гестапа і затаўравалі нацысцкімі памагатымі. Мінскае падполле было рэабілітавана толькі ў 1959 годзе.

Нягледзячы на гераізм мінчан, прысваенне гораду звання "Горад-Герой" зацягнулася на трыццаць гадоў. Толькі 26 чэрвеня 1974 года Мінск атрымаў гэтае ганаровае званне. Згодна з устаноўленымі правіламі, у горадзе, удастоеным гэтага звання, павінен быў быць устаноўлены абеліск з выявай ордэна Леніна, медаля "Залатая Зорка" і тэкстам Указа Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР.

Архітэктурна-скульптурны комплекс "Мінск - горад-герой" быў адкрыты 8 мая 1985 года ў гонар 40-й гадавіны Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне. У стварэнні помніка ўдзельнічалі скульптар В. Занковіч, архітэктары В. Крамарэнка, В. Яўсееў, В. Раманенка.

У цэнтры кампазіцыі - бетонны абеліск вышынёй 45 метраў. Верхавіну абеліска вянчаюць зорка і лаўровая галіна, выкананыя з пазалочанага металу. Каля заснавання абеліска, на мармуровай дошцы, выгравіраваны тэкст Указа Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 26 чэрвеня 1974 года аб прысваенні Мінску ганаровага звання "Горад-герой".

Справа ад абеліска, на невысокім пастаменце, стаіць бронзавая фігура жанчыны вышынёй 5,5 м - абагульнены вобраз Радзімы-маці, сімвал Перамогі і Славы. Комплекс размешчаны на абліцаванай светла-шэрымі плітамі назіральнай пляцоўцы, ад якой вядуць тры бетонныя драбінчастыя спускі.

У 2007 годзе абеліск "Мінск - горад-герой" быў унесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь. У 2010 годзе побач з абеліскам пачалося ўзвядзенне новага будынка Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. Адкрыццё музея адбылося 2 ліпеня 2014 года ў прысутнасці Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Аляксандра Лукашэнкі і Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі Уладзіміра Пуціна.

Выява абеліска "Мінск - горад-герой" прысутнічае на рэверсе выпушчаных у 1997 годзе Нацыянальным банкам Рэспублікі Беларусь сярэбраных і медна-нікелевых памятных манет, прысвечаных Дню Незалежнасці Рэспублікі Беларусь. Стылізаваная выява архітэктурна-скульптурнага комплексу таксама размешчана на адным баку юбілейнага медаля "75 гадоў вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў", заснаванага Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 134 ад 2 красавіка 2019 года.

Са снежня 2018 года вяліся работы па капітальным рамонце абеліска, у выніку якіх да красавіка 2019 года былі абноўлены бетонная падстава, гранітныя пліты, граніт на шыльдзе з тэкстам Указа Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР аб прысваенні Мінску ганаровага звання "Горад-герой". Літары тэксту ўказа таксама былі адрэстаўраваны і пакрыты сусальным золатам.