Мэмарыяльны комплекс «Хатынь»

Мемарыяльны комплекс «Хатынь» — напамін аб трагедыі беларускага народа, які падвергся генацыду з боку фашыстаў падчас Вялікай Айчыннай вайны. Комплекс знаходзіцца на месцы знішчанай разам з яе жыхарамі вёскі Хатынь у Лагойскім раёне прыкладна за 60 км ад Мінска. Дзяржаўны мемарыяльны комплекс "Хатынь" быў урачыста адкрыты ў ліпені 1969 года.

Гісторыя

22 сакавіка 1943 года фашысты ўчынілі расправу над жыхарамі вёскі Хатынь. Прычынай паслужыў напад партызан на аўтакалону ворага, ён адбыўся за 6 км ад населенага пункта. У выніку атакі быў забіты нямецкі афіцэр, што прывяло фашыстаў у лютасць. Аб'ектам помсты акупанты выбралі размешчаную непадалёк вёсачку. Усіх жыхароў - ад малога да вялікага - сталі заганяць у хлеў, тых, хто спрабаваў уцячы, стрымана расстрэльвалі на вачах у сваякоў. Людзей замкнулі ў хляве, які аблілі бензінам і падпалілі. У паніцы людзі спрабавалі выратавацца, некаторым удалося вырвацца з вогненнага палону, але іх бязлітасна дабівалі стрэламі. Дзве дзяўчыны змаглі выбрацца з хлява і ўцячы ў лес, дзе іх знайшлі жыхары суседняй вёскі. Праз некаторы час і гэтая вёска была спалена, так што ім не ўдалося выжыць.

Цудам засталіся жывымі два хлопчыкі — сямігадовы Віктар Жалабковіч і дванаццацігадовы Антон Бараноўскі. Першага выратавала маці, пад знежывелым целам якой ён, паранены ў руку, праляжаў да таго, як пайшлі фашысты. Другі атрымаў раненне ў нагу, і агрэсары палічылі яго мёртвым. З дарослых выжыў толькі каваль Іосіф Камінскі, які ачуўся пасля сыходу тых, хто нападаў. Сярод загінулых суседзяў ён знайшоў свайго смяротна параненага сына, які памёр у яго на руках. Гэтая сумная гісторыя паслужыла сюжэтам для скульптурнай кампазіцыі, устаноўленай у мемарыяльным комплексе.

Хатынская трагедыя забрала жыцці 149 ні ў чым не вінаватых людзей, прыкладна палова з іх - гэта дзеці ва ўзросце да 16 гадоў.

Структура мемарыяльнага комплексу

Яркі архітэктурна-мастацкі мемарыял з дапамогай простых і зразумелых вобразаў расказвае пра трагічны перыяд у жыцці беларускага народа, прымушае задумацца аб разбуральнай сіле фашызму, аб урачыстасці сілы духу. Комплекс пабудаваны на адчыненай мясцовасці ў адпаведнасці з планам разбуранай вёскі, на яго тэрыторыі ёсць адна скульптурная кампазіцыя, велічная і вельмі моцная па сэнсе. У яе аснову легла трагедыя Іосіфа Камінскага - бацька трымае на руках свайго памерлага сына, але галава мужчыны высока паднятая, ён унутрана не скарыўся ворагу.

На тэрыторыі комплексу можна ўбачыць узноўленыя мастацка-архітэктурнымі сродкамі элементы вясковых пабудоў, якія калісьці былі тут, а цяпер маюць сімвалічны сэнс. Тут і дах той самай адрыны, зрубы хат, частка адчыненых брамак (знак гасціннасці жыхароў), студні. Унутры зрубаў абеліскі з мемарыяльнымі дошкамі, на іх высечаны імёны загінуўшых, якія жылі ў гэтых дамах. На вяршыні абеліскаў устаноўлены званы, якія ў памяць аб ахвярах звоняць кожныя 30 секунд.

На адным з участкаў створаны так званыя могілкі вёсак — магілы з назвамі населеных пунктаў, якія падобна да Хатыні былі назаўжды знішчаны фашыстамі. У процівагу створана кампазіцыя з сімвалічных дрэў, на галінах якіх пералічаны назвы знішчаных, але з часам адноўленых вёсак. Інфармацыя аб тым, што кожны чацвёрты жыхар Беларусі загінуў падчас вайны, сімвалічна адлюстравана ў кампазіцыі з трох бярозак, чацвёртая ніша пустуе. На плошчы комплексу таксама ёсць мемарыяльныя пліты з назовамі канцлагераў, якія дзейнічалі на тэрыторыі краіны.