Нароўля. Сядзіба Горватаў.

Маёнтак Нароўля быў набыты Горватамі ў 1816 годзе. Пасля смерці Ігната Горвата маёнтак перайшоў у спадчыну яго сынам, адзін з якіх разбіў тут парк і ўзвёў палац. З часам на тэрыторыі комплексу былі пабудаваныя капліца, фантан, парадная стайня, аранжарэя, брама, дом ахоўніка, ружанец. Паблізу палаца таксама размяшчаліся гаспадарчыя пабудовы і вытворчыя будынкі.

Сядзіба Горватаў выканана ў стылі, які спалучае элементы класіцызму і рамантызму. Будынак быў акружаны дагледжаным пейзажным паркам з рэдкімі дрэвамі і хмызнякамі, што стварала тут атмасферу адзіноты і гармоніі з прыродай. Парк быў спраектаваны з улікам прыроднага ландшафту, што яшчэ больш падкрэслівала маляўнічасць мясцовасці. Кожны маршрут, кожная алея і сцяжынка дарылі новыя віды і ўражанні. Імітаваўся спакойны, сельскі лад жыцця ў асяроддзі прыроды. Пышнасць жа парку складалі мясцовыя пароды дрэў: дуб, ясень, клён, акацыя, ліпа, алешына, елка, хвоя.

Сядзіба служыла цэнтрам культурнага жыцця рэгіёна. Тут праводзіліся розныя мерапрыемствы, уключаючы Балі і літаратурныя вечары, на якіх збіраліся прадстаўнікі мясцовай інтэлігенцыі. Сядзіба Горватаў стала месцам, дзе перасякаліся розныя культурныя і сацыяльныя плыні, што спрыяла развіццю мясцовай культуры.

Інтэр'ер палаца меў класічную планіроўку з шматлікімі прасторнымі памяшканнямі і заламі, калідорамі ў бакавых крылах палаца. У кожным пакоі былі паркетныя падлогі індывідуальнага малюнка, найпрыгажэйшыя люстры, рознакаляровыя кафляныя печы. Сцены палаца былі вельмі шчыльна завешаны мноствам сямейных партрэтаў, а таксама карцінамі на ваенную тэматыку, краявідамі і жывапісам у рамах з тынкавага ляпнога дэкору.

У сярэдзіне 1860-х гадоў Данііл Горватт пакінуў Нароўлю і пасяліўся ў адным са сваіх маёнткаў у Кіеўскай губерні. У перыяд з 1902 па 1914 год у Палацы вяліся сур'ёзныя работы па паляпшэнні знешняга выгляду.

Падчас Вялікай Айчыннай вайны былі пашкоджаныя перакрыцці будынка і знешні дэкор.

У пасляваенныя гады палац быў рэканструяваны пад школу. Наступныя будаўнічыя работы нанеслі помніку шкоду, былі страчаны архітэктурныя элементы і вонкавы дэкор.

Сёння сядзіба Горватаў з'яўляецца аб'ектам культурнай спадчыны і прыцягвае ўвагу турыстаў і даследчыкаў. Нягледзячы на разбурэнні, будынак і яго наваколлі працягваюць захоўваць сваю гістарычную каштоўнасць. Аднаўленчыя работы і мерапрыемствы па ахове помніка дапамагаюць захаваць гэту ўнікальную спадчыну для будучых пакаленняў.

Сядзіба Горватаў — гэта не толькі архітэктурны помнік, але і важная частка гісторыі Нароўлі і ўсёй Беларусі, якая адлюстроўвае дух часу і культурныя традыцыі другой паловы 19 стагоддзя.