Камаі. Касцёл Іаана Хрысціцеля.

Гісторыя

Касцёл стаіць у самым цэнтры вёскі на ўзвышшы. Яго ўзвялі на скрыжаванні дарог, на раздарожжы, дзе ў сярэднія вякі сыходзіліся адразу пяць напрамкаў. Ініцыятарам будаўніцтва каталіцкага храма ў Камаях быў уладальнік мястэчка Ян Рудамін-Дусяцкі. Будаўніцтва царквы вялося ў 1603-1606 гадах, імя архітэктара невядома.

Першапачаткова храм меў падоўжна-восевую кампазіцыю, быў трохнефным, чатырохкалонным, нефы перакрываліся крыжовымі і зорчатымі скляпеннямі (захаваліся ў апсідзе). У 1643 г. пры храме быў заснаваны шпіталь. Падчас руска-польскай вайны 1654-1657 гадоў храм быў спалены рускімі войскамі, пасля пажару скляпенні абваліліся. Пры аднаўленні калоны былі разабраны, храм стаў аднанефным, асноўная прастора была перакрыта драўляным люстраным зборам. Пасля аднаўлення храма паўторна асвечаны ў 1673 годзе.

У ходзе Паўночнай вайны (1700-1721) храм быў абстраляны шведамі з гармат і атрымаў сур'ёзныя пашкоджанні. Пры аднаўленні касцёла ў яго сцяну былі ўмураваны шведскія ядры. У 1726-1736 гадах і ў сярэдзіне XIX стагоддзя былі выкананы роспісы на скляпеннях у выглядзе гронак раслін і кветак.

У 1778 годзе да храма з паўднёвага боку была прыбудавана вялікая прамавугольная ў плане капліца з крыптай, перакрытая цыліндрычным скляпеннем. У 1861 годзе храм быў рэстаўраваны і нязначна перабудаваны. У 1915 годзе святаром царквы Іаана Хрысціцеля ў Камаях служыў беларускі паэт Казімір Сваяк.

Касцёл Іаана Хрысціцеля - адзін з нешматлікіх каталіцкіх храмаў Беларусі, які не закрываўся ніколі з моманту заснавання (выключаючы перыяды аднаўлення і рэстаўрацыі). Храм бесперапынна дзейнічаў нават у савецкі перыяд. У 2007 годзе ўраганам была пашкоджана адна з веж. У 2010-2011 гадах праходзіла капітальная рэстаўрацыя ўсяго касцёла.

Архітэктура

У архітэктуры царквы Іаана Хрысціцеля рэалізаваны прыёмы і формы абарончага дойлідства, готыкі і рэнесансу. Неф у плане блізкі да квадрата, да яго прымыкае шырокая паўкруглая апсіда і невялікая рызніца. Галоўны фасад фланкіраваны дзвюма цыліндрычнымі вежамі з круглымі амбразурамі. Вежы (іх вышыня 16 м, дыяметр звыш 5 м), таўшчыня сцен (да 2 метраў), а таксама агульны манументальны характар усяго збудавання, гавораць аб тым, што храм служыў і мэтам абароны. Вонкавае аблічча царквы зусім пазбаўлены дэкаратыўных элементаў. Адзіным упрыгожаннем з'яўляюцца чатыры арачныя нішы, размешчаныя ў верхняй частцы галоўнага фасада.

У інтэр'еры храма выдзяляецца галоўны алтар (2-я палова XVIII стагоддзя). Алтар двух'ярусны, яго аснову складаюць 4 карынфскія калоны, паміж імі ў нішах першага яруса знаходзяцца драўляныя статуі святых Пятра і Паўла (пачатак XVIII стагоддзі). У цэнтры алтара ў васьміграннай разьбяной пазалочанай раме размешчана ікона Маці Божай пачатку XVII стагоддзя (верагодна, створана ў 1610 годзе ў Кракаве). Абраз шануецца вернікамі цудатворным. Раней яе ўпрыгожваў сярэбраны аклад, але ў 1995 годзе ён быў скрадзены. На другім ярусе алтара – жывапісная выява Вадохрышча Гасподняга, вянчае алтар разная выява Госпада Саваофа.

Побач з касцёлам знаходзіцца старажытны каменны крыж XV-XVI стагоддзяў, высечаны з гранітнага валуна. Вышыня крыжа - 2,5 м, шырыня перакладзіны - 1,88 метра. У сярэдакрэсці - трохкутная ніша для распяцця.