Мядзельская Кальварыя.

Кальварыя-ад лацінскай назвы Галгофы-Calvaria. У 15 стагоддзі манахі-францысканцы, якія ахоўвалі святыя месцы ў Ерусаліме, прывезлі ў Еўропу выявы пакут Ісуса. Хрысціяне ішлі па "Крыжовым шляху", як быццам ішлі за Езусам, спыняючыся пры кожнай стацыі (statio – стаяння), каб заклікаць яго і маліцца.

Асаблівасцю кляштара кармелітаў у Мядзелі была Кальварыя, або дарога крыжовая, якая з'яўляецца дакладнай копіяй Крыжовага шляху ў Іерусаліме. Дарога ўяўляла сабой комплекс з васьмі арак і дваццаці адной драўлянай капліцы на каменным падмурку. У кожнай з іх захоўваліся драўляныя фігуры і абразы. Асвятленне Мядзельскай Кальварыі адбылося 8 жніўня 1772 года. Цырымонія цягнулася чатыры дні. Працягласць Кальварыі складала два кіламетры, і размяшчалася на краі мястэчка на ўзвышшы.

Пабудавана ўладальнікам Мядзела Антоніем Кошыцам. Паводле легенды, створана ў адкупленне смяротнага граху. Маленькі, адзіны сын Антонія патануў, у пакаранне няня была замураваная жыўцом. Антоній Кошыц, усвядоміўшы зробленае, у выратаванне сваёй душы стварае копію Крыжовай Дарогі.

У пачатку ХХ стагоддзя гэтае месца наведвалі паломнікі з розных куткоў свету, але ў часы Савецкага Саюза святыня ўжо не мела рэлігійнага значэння, і яе разбурылі. Да 250-годдзя Кальварыі ў Мядзелі, якое прыпала на 2014 год, яна была адноўлена. Цяпер гэта комплекс з 14 капліц. Пачатковы пункт "шляхі Хрыста" знаходзіцца ля ўваходнай аркі (справа ад трасы Р-27 на выездзе з горада), а на гары Трох Крыжоў (ужо злева ад трасы) заключны. На гары Трох Крыжоў пабудаваны палявы алтар. Ва ўваходныя вароты прабачэння ўмураваны два камяні: з манастыра кармелітаў з горада Хайфа ў Ізраілі і Кальварыі Зебжыдоўскага з Польшчы.

Захаваліся фрагменты сцен і фундамент капліц 1772 года.

У кожнай з капліц уласны сюжэт. На адной кампазіцыі намалявана вынясенне Ісусу смяротнага прысуду, іншая дэманструе, як ён бярэ крыж, далей намалявана першае падзенне Хрыста пад цяжарам Крыжа і г. д. агульная працягласць маршруту – 2 км.

Кальварыя ўяўляе такія традыцыйныя карціны пакут Хрыстовых:

* Ісусу выносіцца прысуд.

* Ён прымае крыж.

* Першае падзенне.

* Хрыстос сустракаецца з маці.

* Яму дапамагае Сымон Кірэнеец.

* Вераніка працірае хусткай твар Хрыста.

* Другое падзенне;

* Ісус сустракаецца з жанчынамі Ерусаліма.

* Трэцяе падзенне.

* З яго здзіраюць адзення.

* Распінаюць на крыжы.

* Надыходзіць смерць.

* Ісуса здымаюць з крыжа.

* Змяшчаюць у труну.