Лужок. Руіны сінагогі.

На працягу некалькіх стагоддзяў яўрэйская абшчына ў Лужках стабільна павялічвалася. У 1858 годзе тут з'явіўся на свет Эліэзер Бэн-Іегуда, чыё імя займае важнае месца ў летапісе яўрэйскай культуры. Ён прысвяціў сваё жыццё адраджэнню іўрыту-мовы, які раней лічыўся згубленым. Яго ўклад у габрэйскую і сусветную культуру неацэнны. У 1922 годзе яго намаганні ўвянчаліся поспехам: іўрыт быў прызнаны адной з трох афіцыйных моў Палесціны.

У гонар ураджэнца Лужкоў названыя вуліцы ў Тэль-Авіве і Ерусаліме, выпушчаная паштовая марка, а на яго радзіме ўсталяваны помнік.

У сярэдзіне XIX стагоддзя ў вёсцы Лужкі, на ўзвышаным беразе ракі Мнюты, з цэглы і дзікага каменя была ўзведзена сінагога. Да 1930-х гадоў пры ёй функцыянаваў хедэр, яўрэйская пачатковая рэлігійная школа, дзе вывучалі Тору і Талмуд. Тут праходзіў навучанне Бэн-Іегуда.

Да пачатку Другой сусветнай вайны Лужкоўская сінагога ўяўляла сабой аднапавярховы прамавугольны будынак з цэглы і бутавага каменя, якое служыла месцам малітваў для яўрэйскай абшчыны. Збудаванне ацалела ў ваенныя гады, аднак больш не выкарыстоўвалася па першапачатковым прызначэнні: аж да канца 1970-х тут функцыянаваў магазін, дзе прадавалі газа. Пасля закрыцця гандлёвай кропкі сінагога была разабрана. Мясцовыя жыхары выкарыстоўвалі захаваныя аконныя рамы, дзверы і элементы падлогі для ўласных патрэб.

Арачныя аконныя праёмы, адсутнасць даху, фрагменты тынкоўкі з рэшткамі насценных роспісаў унутры – вось што захавалася да нашых дзён.

Непадалёк, на беразе ракі, можна ўбачыць руіны міквы, разбуранай падчас вайны.