Засвір. Касцёл Святой Тройцы.

Касцёл у Засвіры - адзін з нямногіх захаваных помнікаў сармацкага барока ў Беларусі. Стыль адрозніваецца спрошчанымі лаканічнымі рысамі, вонкавай непрыступнасцю, якая часта кантрастуе з багатымі інтэр'ерамі.

Будынак храма прыбудоўваўся ў XVIII стагоддзі да манастыра кармелітаў, які ўжо існаваў тут раней. Манастыр у Засвіры быў адным з самых буйных кармеліцкіх манастыроў у ВКЛ, колькасць браціі даходзіла да 20 манахаў.

У час паўстання Кастуся Каліноўскага ў падвале касцёла трымалі палонных паўстанцаў. Манахі пашкадавалі і адпусцілі зняволеных. За такое непадпарадкаванне царскія ўлады закрылі манастыр, а храм перадалі праваслаўнай царкве. У 1919 годзе, калі Засвір зноў стала польскай тэрыторыяй, будынак быў вернуты католікам.

Пасля Другой сусветнай вайны ў былых будынках манастыра размясцілася школа і інтэрнат, а касцёл быў зачынены. Паступова ўвесь комплекс аказаўся закінуты і разбураўся. У 1990 годзе ўлады вярнулі будынак храма Каталіцкай царкве, пасля чаго была праведзена яго рэстаўрацыя. Сёння касцёл з'яўляецца дзейным, а ад манастыра засталіся толькі руіны.

Траецкі храм — аднанефны будынак з двухвежавым галоўным фасадам і паўкруглай алтарнай апсідай, накрыты высокім двухсхільным дахам (над апсідай дах паніжаны і пераходзіць у конусападобны). Да цэнтра галоўнага фасада прымыкае невялікая паўкруглая прыбудова, якая мае рысы абарончага збудавання. Яна называецца «барбакан», і служыць для адбіцця франтальных нападаў.

Дэкаратыўнае аздабленне сканцэнтравана на галоўным фасадзе: плоскія прастакутныя і паўцыркульныя нішы, трохкутны атыкавы франтон і фігурныя завяршэнні веж. Аконныя праёмы з лучковымі завяршэннямі. Неф перакрыты драўляным скляпеннем.

Гістарычны інтэр'ер не захаваўся. Сучасны інтэр'ер храма створаны пры яго рэстаўрацыі ў 90-я гады ХХ стагоддзя.

Побач размясцілася паселішча эпохі феадалізму (старажытнае селішча, выяўленае пасля правядзення раскопак), пра што гаворыць таблічка на дрэве. Крыху далей размешчаны бераг маляўнічага возера Свір. А за касцёлам размясціліся могілкі нямецкіх салдат першай сусветнай вайны. У верасні 1915 года ў выніку Віленскай аперацыі германскай арміі адбыўся Свянцянскі прарыў (Свянцяны – зараз Швенчэніс, Літва). Падчас гэтай аперацыі ў манастыры германская кавалерыя размясціла шпіталь. Салдат, якіх не ўдалося выратаваць, хавалі проста за будынкам. Сёння там і размяшчаюцца могілкі нямецкіх салдат.