Варапаева. Царква Уваскрэшання Хрыстова.

Традыцыйная аб'ёмна-прасторавая кампазіцыя Храма Уваскрэсення Хрыстова дапоўненая некаторымі элементамі мадэрна, гэта значыць, храм вырашаны ў традыцыях народнага драўлянага дойлідства, але з рысамі мадэрнізму.

Будынак уяўляе сабой падоўжаны прамавугольны зруб пад двухсхільным дахам. На фасадзе ўладкованая глухая васьмігранная шатровая званіца са сферычнай главой над алтарнай часткай храма. Фасад упрыгожаны цыбулепадобнымі галоўкамі па краях ганка. Сцены падзеленыя арачнымі аконнымі праёмамі і брусамі-сцяжкамі ў прасценках. Уваход аформлены двухсталбавымі прыступкамі пад падвойнымі нахільнымі пакрыццямі.

Храм моцна пацярпеў падчас Вялікай Айчыннай вайны, бо з чэрвеня 1941 па ліпень 1944 года Варапаева знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. Разбурэнне храма працягнулася і ў савецкі час.

У дзевяностыя гады мінулага стагоддзя ў ім была праведзена Рэстаўрацыя і адноўленыя набажэнствы. У 2021 годзе храм быў перафарбаваны. У цяперашні час храм выглядае вельмі арганічна і сваімі яркімі фарбамі прыцягвае ўвагу мясцовых жыхароў і гасцей гэтай невялікай вёскі.

 Побач з царквой захаваліся рэшткі парку і былой сядзібы памешчыкаў Пшаздзецкіх. У 1880 годзе на тэрыторыі Варапаева знаходзілася ферма графіні Пшаздзецкай. Тут дзейнічаў цагельня, вадзяны млын з сукнавальняй. У 1896-1897 гадах праз Варапаева была пракладзена чыгунка. У 1921 годзе Варапаева было ўключана ў склад Польскай Рэспублікі. У гэтыя гады быў адноўлены, разбураны ў гады Першай сусветнай вайны палац Пшаздзецкіх. У Палацы знаходзілася буйная бібліятэка, калекцыя зброі і музычных інструментаў. У 1923 годзе тут адкрылася Пачатковая школа, клуб, а ў трыццатыя гады ў мясцовым садовым гадавальніку працаваў Іван Сікора.

Ад былога фальварка Пшаздзецкіх на сённяшні дзень засталіся асобныя фрагменты. Так захаваліся ўязныя брамы: Паўночная і Заходняя амаль не кранутыя часам, дом кіраўніка Куркузовіча, лядоўня (закінуты склеп працяглага захоўвання прадуктаў), мост арачны, вытворчы корпус, вадзяны млын 19 стагоддзя, якая дзейнічала да 1860 года. Дом кіраўніка цяпер выкарыстоўваецца пад пасялковыя патрэбы. Існуюць таксама і рэшткі парку. Тэрыторыя сядзібы цяпер парк адпачынку мясцовых жыхароў.

Пабудаваны з чырвонай цэглы рымска-каталіцкі Касцёл Святога Міхаіла і тэрыторыя вакол яго - гэта яшчэ адна славутасць вёскі і адзін з самых найпрыгажэйшых яе куткоў. Вакол касцёла разбіты невялікі парк з сажалкамі, масткамі, алеямі і скульптурамі.

Знаходзячыся ў Варапаева, здзіўляе той факт, што ў такой маленькай вёсцы знаходзіцца столькі цікавых месцаў, звязаных з гісторыяй нашай краіны, а таксама такая зачаравальная прырода.