Шунеўка. Мемарыяльны комплекс "Праклён фашызму".

Партызаны мясцовага паселішча праводзілі акцыі супраць акупантаў: разбуралі Масты, сабатавалі чыгуначныя саставы. У адказ на гэта нацысты жорстка распраўляліся з мясцовым насельніцтвам, спальваючы старых і кідаючы дзяцей у студні. Вёска Шунеўка была цалкам знішчаная. Толькі тром жыхарам удалося выратавацца. На могілках спаленых вёсак Хатыні пахаваныя і жыхары Шунеўкі.

Мемарыяльны комплекс быў адкрыты 3 ліпеня 1983 года. Ён паўтарае планіроўку старой вёскі Шунеўка. Мемарыял размешчаны прама ля дарогі і пазначаецца з двух бакоў вялікімі дарожнымі знакамі, якія паказваюць назву вёскі, ахопленай агнём, і датай 1943.

Тыя месцы, дзе стаялі 22 знішчаныя дамы, пазначаныя бетоннымі падставамі з белымі прыступкамі. Там на бронзавых мовах полымя ўвекавечаны імёны загінуўшых жыхароў.

Цэнтральны элемент мемарыяла-бронзавая статуя жанчыны вышынёй каля 5 метраў. Яна намаляваная з паднятымі рукамі і якая стаіць у праёме стылізаваных варот. На мануменце на беларускай мове напісана: «Як маці, заклінаю...»

Да абломанага канца перакладзіны прымацаваныя тры званы: два з іх звіняць, а трэці, расколаты, сімвалізуе, што ў вайне на тэрыторыі Докшыцкага раёна загінулі кожны трэці жыхар — больш за 20 тысяч чалавек.

Аўтарам скульптуры» праклён фашызму " з'яўляецца народны мастак А.а. Анікейчык разам з архітэктарамі ю. м. Градавым і Л. М. Левіным. Непадалёк знаходзіцца бетонны калодзеж, у які гітлераўцы скідалі жывымі дзяцей. Там жа ўсталяваная пліта з тэкстамі аб памяці ахвяр вайны.

У канцы мемарыяла, ля мяжы лесу, знаходзіцца памятны знак, які паведамляе аб трагедыі, якая адбылася 22 мая 1943 года.

У 2010 годзе была праведзена реконстррукция мемарыяла, ён быў абноўлены. Тут з'явіўся гранітны камень з выявай бусла, які лётае над агнём, і надпісам пра страты насельніцтва Докшыцкага раёна, усталяванае падсвятленне для цёмнага часу сутак.

Сёння Мемарыял з'яўляецца важнай часткай культурнай спадчыны і засяроджваннем памяці аб вялікай трагедыі, якая адбылася ў рэгіёне. Месца велізарнай болю і смутку! Вечная памяць нявінна забітым людзям…

Цэнтральная частка мемарыяла-бронзавая фігура жанчыны вышынёй 4,75 метра, якая стаіць з паднятымі ў праклёне рукамі ў праёме стылізаваных варот вышынёй 11,5 метра. На абламаным канцы гарызантальнай перакладзіны брамы замацаваны тры званы: два з іх звоняць, а трэці, расколаты, сімвалізуе гібель кожнага трэцяга жыхара Докшыцкага раёна падчас вайны — больш за 20 тысяч чалавек.

Побач з цэнтральным манументам знаходзіцца бетонны зруб студні, куды фашысты кідалі жывых дзяцей. На ім намаляваны бронзавы паветраны змей з імёнамі загінуўшых дзяцей, сімвалізуючы абарванае вайной дзяцінства. На месцы былых сялянскіх сядзіб размешчаны 22 мемарыяльныя знакі-падмуркі з трохступеністым ганкам. На верхніх прыступках знаходзяцца бронзавыя кампазіцыі ў форме языкоў полымя з імёнамі былых уладальнікаў, што сімвалізуе вечную памяць аб загінуўшых.

На досвітку 22 мая 1943 года фашысцкія захопнікі акружылі вёску Шунеўка, сагнаўшы яе жыхароў у хлеў, дзе жыўцом іх спалілі. Са жніўня 1942 года Пётр Сямёнавіч Рудкоўскі, раней старшыня Вітуніцкага сельсавета, займаўся папаўненнем партызанскай брыгады «Жалязняк». Партызаны актыўна разбуралі планы акупантаў, падрываючы эшалоны і масты. У адплату нацысты жорстка распраўляліся з мірнымі жыхарамі-сем'ямі партызан. Трагедыя Хатыні не абмінула і Шунеўку. У Хатыні, на могілках 186 беларускіх вёсак, спаленых разам з жыхарамі, таксама ёсць магіла вёскі Шунеўка.

У Шунеўцы загінула 66 чалавек. Толькі тром удалося выжыць, пазбегнуўшы куль і агню. Гэты дзень, 22 мая, назаўсёды застаўся ў іх памяці як страшны ўспамін. Відавочцы з навакольных вёсак бачылі і чулі, як гарэла Шунеўка. Старых спальвалі ў хляве, а дзяцей кідалі ў калодзеж. У краёў калодзежа выкладзеныя шэрыя камяні-валуны, якія сімвалізуюць жорсткасць фашызму. Побач ляжаў зламаны паветраны змей, які ўжо ніколі не ўзляціць у неба.