Пастаў. Палац Тызенгаўза.

 Музей быў заснаваны ў 1974 годзе ў палацы Тызенгаўза, яго калекцыя прадметаў была сабрана Мікалаем Дзмітрыевічам Лукічавым, настаўнікам гісторыі гарадской сярэдняй школы №1. Музей размясціўся ў будынку, пабудаваным графам Антоніем Тызенгаўзам у XVIII стагоддзі, у складзе першай у Беларусі ансамблевай архітэктурнай забудовы Рынкавай плошчы, праект якой распрацаваў італьянскі архітэктар Джузэпэ дэ Сака.

Сваіх першых наведвальнікаў музей прыняў 26 лютага 1976 года. У той час яго ўзначальваў Віктар Канстанцінавіч Стахоўскі. Разам з ім значны ўклад у развіццё музея ўнеслі іншыя дырэктары, навуковыя супрацоўнікі і мастакі-афарміцелі, такія як Яўген Януш, Іван Катовіч і Іосіф Атрахімовіч.

У пачатку 90-х гадоў, пад кіраўніцтвам Лізаветы Ціханаўны Валетка, якая ўзначальвала музей на працягу чвэрці стагоддзя, была праведзена рэканструкцыя музейных экспазіцый. Афармленнем гэтых экспазіцый займаўся мастак Віктар Герасімавіч Дзядзенка. У цяперашні час музей захоўвае больш за 16 тысяч прадметаў. Дзевяць гадоў таму ўстанова атрымала статус юрыдычнай асобы і ліцэнзію на дзейнасць з каштоўнымі металамі і зброяй.

14 чэрвеня 2014 года, у рамках Міжнароднага фестывалю «Звіняць цымбалы і гармонік», у райцэнтры адкрыўся новы музей. Ён размясціўся ў падвальных памяшканнях палаца Тызенгаўзаў і стаў адной з славутасцяў горада.

Значнае месца ў экспазіцыі адведзена знакамітым людзям, якія праславілі Пастаўшчыну ў канцы XIX стагоддзя: а.Гурыновічу, к. Сваяку, а. Ромеру і іншым. У экспазіцыі прадстаўлены копіі прадметаў і арыгіналы гэтага перыяду, а таксама грашовыя знакі царскай Расіі. Адлюстраваны падзеі Першай сусветнай вайны і Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі.

У будынку музея знаходзяцца аддзелы прыроды, гісторыі, этнаграфічная экспазіцыя інтэр'еру сялянскай хаты 30-40-х гадоў XX стагоддзя, афіцэрская кавалерыйская школа ў маёнтку паставы і Першая Сусветная вайна на Пастаўшчыне, арніталагічная майстэрня і рабочы кабінет Канстанціна Тызенгаўза. Экспазіцыі расказваюць аб прыродных, гістарычных і культурных асаблівасцях Пастаўшчыны.

Экспазіцыя залы прыроды выканана ў выглядзе дыярам, якія прадстаўляюць свет прыроды Пастаўшчыны і яе разнастайнасць. Тут жа можна азнаёміцца з правіламі паводзін у лесе.

У зале гісторыі прадстаўлены археалагічныя знаходкі з 3-2-га тыс.да н. э. да 1-га тыс. н. э.: Жалезныя скрабкі, нажы, Шыла, каменныя і жалезныя сякеры, фрагменты глінянага посуду. Асаблівую цікавасць выклікаюць косткі маманта, знойдзеныя паблізу г.п. Лынтупы Пастаўскага раёна. Экспанаты, такія як старадаўнія карты, гравюры, посуд, кнігі і прадметы палацавага інтэр'еру, распавядаюць пра час, калі Пастаўшчына ўваходзіла ў склад Вялікага Княства Літоўскага. Асаблівае месца нададзена гісторыі роду графаў Тызенгаўзаў, якія валодалі паставамі ў XVIII-XIX стагоддзях.

Музей актыўна праводзіць выставы, выкарыстоўваючы як уласныя фонды, так і фонды іншых музеяў і прыватныя калекцыі. Супрацоўнікі музея прымаюць удзел у рэгіянальных і міжнародных канферэнцыях, вывучаюць помнікі гісторыка-культурнай спадчыны і рэгулярна папаўняюць фонды.