Магілёў. Пячэрскі лесапарк.

Гісторыя Пячэрск пачынаецца шмат стагоддзяў таму. Ужо ў пачатку XVI стагоддзя зямлі Пячэрскага лесапарку належалі Кіева-Пячэрскай лаўры. У гэты ж час манахі пабудавалі Пячэрскі двор. Знаходзіўся ён на самай ускраіне цяперашняга лесапарку, адразу за ярам з векавымі дубамі – за так званым Архірэйскім ровам. Бліжэй да канца XVI стагоддзя тут таксама будуюць заезны двор, а затым і млын – з дазволу самога караля польскага і вялікага князя літоўскага Стэфана Баторыя.

Затым, з надыходам новага стагоддзя, за тэрыторыю Пячэрска разгортваецца сапраўдная барацьба паміж праваслаўнымі, уніяцкімі і каталіцкімі святарамі. Пачалося ўсё з 1600 года, калі ўніяцкі мітрапаліт Іпацій Пацей гвалтоўна забірае Пячэрск і перадае яго Віленскай уніяцкай семінарыі.

Спробу вярнуць землі праз суд прадпрымае праваслаўны архімандрыт Плетенецкий, але беспаспяхова. Нейкі час уніяты займаюць гэтую тэрыторыю, пакуль у 1644 годзе, падчас знаходжання ў Магілёве настаяцеля Кіева-Пячэрскага манастыра, вядомага асветніка архімандрыта Пятра Магілы, маёнтак не адыходзіць ва ўладанні магілёўскіх праваслаўных епіскапаў. Яно становіцца іх рэзідэнцыяй.

А вось усходняя частка Пячэрскіх зямель доўгі час знаходзілася ў прыватным валоданні і пасля 1682 года перайшла да мясцовых кармелітаў. Яны вялі тут гаспадарку, уладкавалі побыт. Затым, у 80-х гадах XVIII стагоддзя, Пячэрскі двор айцоў кармелітаў пераходзіць да Беларускага Біскупа Станіслава Богуша-Сестранцэвіча. Мітрапаліт быў не толькі глыбока веруючым чалавекам, але і драматургам, лінгвістам і гісторыкам. Менавіта яму належыць стварэнне першага беларускага календара. Акрамя таго, імя Богуш-Сестранцэвіча звязана яшчэ і з імем Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча – пачынальніку беларускай літаратуры мітрапаліт прыходзіўся шваграм і апекуном. 

Вядома, што на тэрыторыі Пячэрска хавалі памерлых салдат напалеонаўскай арміі: сядзібу мітрапаліта Сестренцевича ў 1812 годзе французскія і польскія войскі выкарыстоўвалі як лазарэт і месца масавага пахавання вайскоўцаў. Што тычыцца далейшага лёсу сядзібы Сестренцевича, яна спачатку перайшла пад ваенны шпіталь у 1820 годзе, праз сорак гадоў – пад багадзельню, а пасля – пад корпуса псіхіятрычнай бальніцы.

Яшчэ адна частка тэрыторыі цяперашняга лесапарку належала шляхетнай сям'і Гартынскіх-у 1882 годзе сядзіба Гартынскіх у Пячэрску згадваецца ў Дэмбавецкага ў «вопыце апісання Магілёўскай губерні». Гаспадару сядзібы-Магілёўскаму віцэ – губернатару Канстанціну Мікалаевічу Гартынскаму-належала значная частка лесу ў раёне сучасных Дубкоў. Ён займаўся лясной гаспадаркай, меў свой Прысядзібны парк, дзе вырошчваў экзатычныя віды раслін. Сядзібу Гартынскіх яшчэ называлі дачай. У Магілёўскай тапаніміцы гэтая назва трансфармавалася ў дачны пасёлак.

Таксама недзе ў Пячэрску пахаваны першы кіраўнік урада БССР, беларускі пісьменнік, паэт і драматург, журналіст і рэдактар Зміцер Жылуновіч (Цішка Гартны). Крыж з яго імем быў усталяваны грамадскімі актывістамі на ўскраіне Пячэрскага лесапарку.