Мірскі замак

Гісторыя замка

Рэгіён, у якім размешчаны Мірскі замак, на працягу многіх стагоддзяў быў арэнай ваенных канфліктаў. На валоданне гэтымі землямі прэтэндавалі польскія і шведскія каралі, вялікія князі літоўскія, маскоўскія цары. З поўдня сюды накіроўваліся татары-крымчакі, якія рабавалі неабароненыя мірныя гарады. Мабыць, таму першы ўладальнік шырокага маёнтка - літоўскі магнат Ежы (Юрый) Іллініч, стараста Брэста і Каўнаса - вырашыў пабудаваць у 20-я гады XVI стагоддзя на ўзгорку каля рэчкі Міранкі не проста сядзібу, а добра ўмацаваны замак. Аднак, за 40 гадоў валодання замкам гаспадары так і не змаглі завяршыць пачатую справу, род іх цалкам загас.

Наступным уладальнікам замка становіцца Мікалай Радзівіл па мянушцы "Сіротка", прадстаўнік аднаго з самых магутных родаў. Радзівілаў называлі "некаранаванымі" каралямі Вялікага Княства Літоўскага, з прадстаўнікамі гэтага роду звязваюць мноства таямніц і легенд. Мікалай Радзівіл рэканструюе замак, будуе трохпавярховыя жылыя карпусы, вакол замка з'яўляецца роў з вадой і італьянскі сад. Пасля ўзвядзення новага замка ў Нясвіжы, Мір набывае статус загараднай рэзідэнцыі Радзівілаў, і застаецца ў іх валоданні больш за дзвесце гадоў.

У 1891 г. замак набывае князь Мікалай Святаполк-Мірскі, дзе пражывае са сваёй сям'ёй да 1938 г. Падчас ВАВ фашысты арганізоўваюць тут яўрэйскае гета. У 1983 г. на тэрыторыі Мірскага замка пачынаюцца рэстаўрацыйныя работы, і ў 1993 г. з вялікай урачыстасцю адбываецца адкрыццё першай экспазіцыі. У 2000 годзе Мірскі замак унесены ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Прагулка па замку

Здалёк Мірскі замак, складзены з карычневай цэглы з белымі дэкаратыўнымі ўстаўкамі, нагадвае прыгожы шакаладны домік, акружаны ландшафтным паркам. Першае, што звяртае на сябе ўвагу, - багата упрыгожаная паўночна-ўсходняя вежа, дзе раней размяшчаліся жылыя пакоі. Вельмі эфектная і надбрамная вежа, дзе ўладкована капліца. Калісьці ў размешчаных пад ёй глыбокіх падзямеллях знаходзілася вязніца, аб якой ходзяць нядобрыя чуткі: паводле падання, тут нярэдка з'яўляюцца прывіды закатаваных вязняў.

Цытадэль была спланаваная па ўсіх правілах фартыфікацыйнага мастацтва позняга Сярэднявечча і Рэнесансу. 12-метровыя сцены цвярдыні ў плане ўтвараюць няправільны квадрат з бакамі ў 75 метраў. З унутранага боку ўздоўж сцен цягнуцца бярвеністыя баявыя галерэі. Па кутах узведзены чатыры 25-метровыя вежы, якія выступаюць за межы сцен. У кожнай з іх ёсць пяць баявых узроўняў, звязаных вузкімі каменнымі лесвіцамі. Масіўныя першыя паверхі веж чатырохгранныя, тут размяшчалася цяжкая артылерыя. Верхнія паверхі выстраены васьміграннымі, іх байніцы забяспечвалі кругавы абстрэл тых, хто нападаў з арбалетаў і мушкетаў. У цокалі пятай вежы, якая ўзвышаецца ў цэнтры заходняй абарончай сцяны, уладкованы ўязная брама. За імі распасціраецца ўнутраны пляц, выбрукаваная каменем, са студняй у цэнтры. Усе збудаванні ўпрыгожаны карнізамі, арнаментальнымі паяскамі, паўкалонамі, арачнымі нішамі і іншымі элементамі хупавага фасаднага дэкору. У XVII-XVIII стагоддзях многія байніцы, якія страцілі абарончае значэнне, былі пашыраны і пераўтвораны ў арачныя вокны апартаментаў, якія занялі месца перабудаваных казармаў. Баявыя вежы і палацавыя збудаванні злучаны падземнымі хадамі, якія цягнуцца за межы цытадэлі.