Мінскі абласны краязнаўчы музей

Мінскі абласны краязнаўчы музей быў заснаваны ў 1959 годзе ў Маладзечне як Маладзечанскі абласны краязнаўчы музей. Пасля ліквідацыі Маладзечанскай вобласці ў 1960 годзе ён быў перайменаваны ў Мінскі абласны краязнаўчы музей. У 2001 годзе музей атрымаў статус дзяржаўнай установы.

Першапачаткова музей размяшчаўся ў невялікім драўляным будынку на вуліцы Лібава-Роменскай. Супрацоўнікі музея, на чале з першай дырэктаркай Галінай Паўлавай, заклалі падмурак будучых фондавых збораў.

Першая экспазіцыя музея адкрылася ў 1964 годзе, і складалася з усяго 2 тысяч экспанатаў. У наступныя гады экспазіцыя музея неаднаразова абнаўлялася, адлюстроўваючы змены ў гістарычнай канцэпцыі. У пачатку 1990-х гадоў музей перайшоў да стварэння доўгатэрміновых выставак, выкарыстоўваючы розныя метады прадстаўлення інфармацыі.

У 2006 годзе музей атрымаў новы будынак у Маладзечне. У 2011 годзе ў гэтым будынку адкрылася першая чарга пастаяннай экспазіцыі, якая расказвае пра найважнейшыя падзеі гісторыі Міншчыны.

У чэрвені 2022 года адкрылася экспазіцыя, прысвечаная ахвярам генацыду беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Мінскі абласны краязнаўчы музей захоўвае багатую калекцыю, якая расказвае пра гісторыю і культуру Міншчыны.

Пастаянная экспазіцыя:

• Рэлігійныя канфесіі: Прадстаўлены экспанаты, якія адлюстроўваюць гісторыю хрысціянства (праваслаўе і каталіцызм), ісламу (татарская культура) і юдаізму (гісторыя яўрэйскай абшчыны, знакамітай Валожынскай ешывы) на тэрыторыі Міншчыны.
• Гарадскі і сельскі побыт: Дэманструецца жыццё жыхароў Міншчыны канца XIX – пачатку XX стагоддзя, ад адзення і бытавога начыння да народных рамёстваў.

Часовая экспазіцыя:

• Генацыд беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны: Паказана палітыка генацыду нямецка-фашысцкіх захопнікаў у адносінах да беларускага народа. У экспазіцыі выкарыстоўваюцца музейныя прадметы і фотадакументы. Асаблівую цікавасць уяўляюць прадметы, знойдзеныя пошукавікамі падчас раскопак месцаў масавых знішчэнняў. Экспазіцыя заклікана захаваць памяць аб ахвярах генацыду і папярэдзіць аб недапушчальнасці паўтарэння трагедый.

У сакавіку 2020 года ў музеі адкрылася абноўленая экспазіцыя, прысвечаная прыродзе Міншчыны. Яна ўяўляе сабой ландшафтны комплекс, які ўключае ў сябе "Возера", "Лес", "Балота", "Луг", аб'яднаны экалагічнай ідэяй. Асаблівую цікавасць уяўляюць тэматычныя вітрыны "Птушкі ў горадзе" і "Падводныя насельнікі азёр", дзе можна ўбачыць прадстаўнікоў шматлікіх відаў фауны Беларусі, уключаючы рэдкія віды, занесеныя ў Чырвоную кнігу.

Пастаянная экспазіцыя "Гісторыя Міншчыны са старажытных часоў да пачатку XX ст." адкрылася ў 2011 годзе і прадстаўляе каля дзвюх тысяч экспанатаў, якія расказваюць пра багатую гісторыю краю.

Экспазіцыя пачынаецца з раздзела "Першабытнаабшчынны лад на тэрыторыі Міншчыны і пераход да феадальных адносін", які з'яўляецца асновай для разумення гісторыі рэгіёну. Наступны раздзел прысвечаны найстарэйшым гарадам Мінскай вобласці, якія ўзніклі на землях Полацкага княства: Заслаўю, Мінску, Барысаву, Лагойску. Тут можна ўбачыць унікальны экспанат - залатое скроневае кольца дрыгавічоў ХII-ХIII стст. з раскопак Стара-Барысава.

Экспазіцыя працягваецца раздзеламі, прысвечанымі Міншчыне ў складзе Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай, Расійскай імперыі. У ёй прадстаўлены разнастайныя артэфакты, якія адлюстроўваюць культурнае і эканамічнае развіццё рэгіёна ў розныя гістарычныя перыяды.

У заключным раздзеле "Культура Міншчыны канца XIX-пачатку XX стст." можна ўбачыць тыповую гасціную дваранскай сядзібы, упрыгожаную копіямі работ вядомых мастакоў - ураджэнцаў Міншчыны, а таксама музычнымі інструментамі і літаратурнымі творамі беларускіх пісьменнікаў.

У музеі пануе атмасфера сталага руху: выставы, лекцыі, займальныя квэсты, інтэрактыўныя квэст-экскурсіі, музейныя заняткі - усё гэта накіравана на пашырэнне кругагляду і апусканне ў гісторыю рэгіёна. Аснову навукова-асветніцкай работы складаюць экскурсіі, якія праводзяцца не толькі па пастаяннай экспазіцыі, але і ў рамках тэматычных выставак.

Апроч дэманстрацыі гістарычных каштоўнасцяў, музей актыўна займаецца вывучэннем гісторыі свайго рэгіёна, праводзячы навуковыя даследаванні і рэгулярна рыхтуючы лекцыі, якія чытаюць у навучальных установах горада.

Музей не баіцца ісці ў нагу з часам, актыўна выкарыстоўваючы сучасныя тэхналогіі і сацыяльныя сеткі для прасоўвання сваіх праектаў. Праекты "Музейны каляндар", дзе кожнае свята прадстаўлена праз унікальны музейны прадмет, і "Фондавая серада", якая папулярызуе музейныя фонды, прыцягваюць увагу шырокай аўдыторыі.

Адмысловая ўвага надаецца працы з моладдзю. Музей укараняе інтэрактыўныя формы работы: квэсты, дзе можна даведацца аб экспазіцыі, вырашаючы лагічныя задачы, квэст-экскурсіі, якія сумяшчаюць пазнавальную экскурсію з займальнымі заданнямі, і даведнік "Музейны шпацыр", які дазваляе самастойна вывучаць гісторыю роднага краю.

Выхаванне патрыятычных пачуццяў і духоўна-маральных каштоўнасцей - адзін з ключавых напрамкаў работы музея. У якасці прыкладу можна прывесці сумесны праект з Мінскім абласным драматычным тэатрам - тэатралізаваную паэтычную экскурсію "Ніколі больш…". Спалучэнне інфармацыйных блокаў музея і тэатральна-літаратурных кампазіцый тэатра, а таксама выязныя мерапрыемствы ў раённыя гарады робяць праект унікальным і запамінальным.

Музей актыўна ўдзельнічае ў жыцці музейнай супольнасці, удзельнічаючы ў Нацыянальным форуме "Музеі Беларусі". На форуме музей дзеліцца вопытам, прадстаўляе свае работы і прыцягвае ўвагу да свайго рэгіёну. За актыўную працу музей быў адзначаны Спецыяльным дыпломам журы і Граматай Міністэрства культуры.

Мінскі абласны краязнаўчы музей - гэта жывы арганізм, які пастаянна развіваецца, які прапануе наведвальнікам не проста экскурсіі, а апусканне ў гісторыю, культуру і навуку.