Мінск. Раён Асмалоўка.

Гісторыя Асмалоўкі бярэ пачатак у цяжкі для Мінска час, адразу пасля заканчэння Другой сусветнай вайны. У 1945 годзе, калі горад быў разбураны, беларускія архітэктары Міхаіл Асмалоўскі (чыё імя, праз амаль сем дзесяцігоддзяў, неафіцыйна замацавалася за кварталам) і Міхаіл Ручко прыступілі да праектавання новага жылога раёна. Іх мэтай было не проста ўзвядзенне будынкаў, а стварэнне спрыяльнага гарадскога асяроддзя для людзей, якія перажылі нягоды вайны.

Будаўнічыя работы вяліся на працягу пяці гадоў, з 1945 па 1949 год. Цікава, што ў будаўніцтве ўдзельнічалі нямецкія і італьянскія ваеннапалонныя. Усяго было пабудавана 40 двухпавярховых дамоў, якія займаюць тэрыторыю каля 7 гектараў паміж вуліцамі Багдановіча, Камуністычнай, Куйбышава і Кісялёва.

Асмалоўка першапачаткова задумвалася як раён для пражывання афіцэрскага складу, навукоўцаў, дзеячаў мастацтва і дзяржаўных служачых. У дамах былі прасторныя пакоі з высокімі столямі і зручнай планіроўкай, якая забяспечвае максімальны камфорт. Архітэктары надалі ўвагу і інфраструктуры. У цэнтры абодвух кварталаў былі пабудаваныя дзіцячыя сады. Кожны двор патанаў у зеляніне садоў і кветнікаў, што стварала атмасферу загараднай утульнасці ў цэнтры сталіцы.

Гэты раён уяўляе сабой цэласны архітэктурны ансамбль. Будынкі тут вытрыманыя ў адзіным стылі, але з чатырма рознымі варыянтамі афармлення. Іх ўпрыгожваюць эркеры, порцікі, балконы з вытанчанымі парэнчамі. У некаторых дамах па вуліцы Кісялёва былі абсталяваны мансарды, дзе размяшчаліся мастацкія майстэрні.

Лёс Асмалоўкі не заўсёды быў просты. Некалькі гадоў таму яна сутыкнулася з пагрозай знікнення. У 2017 годзе спецыялісты «Мінскграда» распрацавалі праект, які мог бы кардынальна змяніць аблічча гэтага ціхага кутка старога Мінска. Згодна з гэтым праектам, усе будынкі падлягалі зносу. На іх месцы планавалася ўзвядзенне сучасных 5-6-павярховых дамоў з падземнымі паркоўкамі і ўбудаванымі памяшканнямі, што прывяло б да поўнага знікнення ўнікальнай атмасферы Асмалоўкі. Гэтыя планы выклікалі шырокі грамадскі рэзананс. Жыхары Мiнска, архітэктары, гісторыкі і неабыякавыя грамадзяне выступілі супраць зносу гістарычнага квартала. Барацьба за захаванне Асмалоўкі працягвалася некалькі гадоў.

У 2019 годзе адбыўся пераломны момант. Міністэрства культуры зацвердзіла праект аховы нерухомых зон матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцяў у жылым квартале Асмалоўка. Гэта рашэнне азначала, што тэрыторыя плошчай 12 гектараў атрымала статус гісторыка-культурнай каштоўнасці Беларусі і знаходзіцца пад аховай дзяржавы. На гэтай тэрыторыі забаронена будаўніцтва прыбудоў і размяшчэнне прамысловых прадпрыемстваў.

Сёння Асмалоўка перажывае перыяд адраджэння. Раён становіцца адным з самых папулярных і прывабных месцаў у Мінску. Захаваўшы сваё гістарычнае аблічча, квартал напаўняецца новым жыццём. Тут адкрываюцца ўтульныя кафэ і бары, ператвараючы Асмалоўку ў месца прыцягнення для аматараў атмасферных месцаў.