Мінск. Помнік Язэпу Драздовічу.
Славутасьць
Беларусь, Мінск, Траецкая набярэжная
Апісанне
Каля дома нумар 2 на Траецкай набярэжнай у Мінску ўзвышаецца манумент, прысвечаны выбітнаму прадстаўніку беларускай культуры - Язэпу Драздовічу.
Драздовіча, якога часта называюць "Беларускім Леанарда Да Вінчы", праславілі не толькі дасягненні ў жывапісе, скульптуры, этнаграфіі, археалогіі і выкладанні, але і яго наватарскія гіпотэзы, якія апярэдзілі свой час.
Манумент адлюстроўвае не толькі партрэтнае падабенства, але і светапогляд мастака.
Раней на месцы, дзе стаіць помнік, размяшчалася навучальная ўстанова для дзяўчат, дзе мастак выкладаў маляванне.
Катэгорыі

Гістарычнае
Каментары
Нататкі да месца
1Ольга Ерёменко
27.07.2025
Помнік Язэпу Драздовічу.
Будучы мастак нарадзіўся ў канцы XIX стагоддзя, у 1888 годзе, у маляўнічай вёсцы Пунькі Віцебскай вобласці. Хоць сям'я і была дваранскай, яна была небагатай: маці адна выхоўвала шасцярых дзяцей. Аднак яна дала малодшаму сыну мастацкую адукацыю, якую Язэп атрымаў у Віленскай школе жывапісу імя прафесара І. Трутнева.
Лёс гэтага таленавітага чалавека быў няпросты, месцамі нават трагічнай. Сучаснікі яго не разумелі, ён жыў у беднасці, не абзавёўся сям'ёй і нашчадствам. У гісторыі нямала прыкладаў, калі людзі з перадавымі поглядамі пакутавалі за іх больш, чым атрымлівалі прызнанне. Так здарылася і з Язэпам Драздовічам, чые ідэі нашмат апярэдзілі эпоху, у якой ён жыў.
Першыя працы Драздовіча створаны пад уплывам стылю мадэрн. Ён працаваў над кніжнымі ілюстрацыямі, яго праца была на вокладцы «першага беларускага календара на 1910 год» (выданні «Наша Ніва»), а таксама афармляў зборнік вершаў Канстанцыі Буйло «Каменная кветка». Мастак натхняўся роднай прыродай, ствараючы пейзажы Дзісненшчыны.
Падчас Першай сусветнай вайны ён быў фельчарам, у мірны час – вучыў маляванню ў жаночай школе, працаваў ілюстратарам і мастаком-дэкаратарам. Займаўся этнаграфіяй і навуковымі даследаваннямі. Яго лічылі дзіваком, таму што задоўга да палётаў у космас ён звярнуў позірк да неба. Ён верыў, што людзі змогуць пакінуць Зямлю і сустрэцца з іншапланецянамі. Гэтаму прысвечаны цыкл яго карцін: "Жыццё на Сатурне", "Жыццё на Марсе" і "Жыццё на Месяцы".
У 1937 годзе Драздовіч стварыў дэталёвыя эскізы шматступеннай ракеты (рэалізаваныя толькі ў канцы 1950-х), а ў рукапісах 1930-х гадоў падрабязна апісваў «астральныя падарожжы» на Месяц, Марс і Венеру. Як стала вядома пазней, яго інтуітыўныя апісання ландшафтаў далёкіх планет шмат у чым супадалі з рэальнымі.
Скульптура, прысвечаная Язэпу Драздовічу, створана I. Голубевым і з'яўляецца дыпломнай працай для скульптара. Яна называецца "Вечны вандроўнік", бо менавіта вандроўнікам быў гэты навуковец і мастак, які не атрымаў прызнання пры жыцці.
Манумент адлюстроўвае не толькі партрэтнае падабенства, але і светапогляд мастака. Гэта фігура які ішоў чалавека з кіем і мальбертам. Побач - дрэва з незвычайнай кронай, у якой адгадваецца «беларускі космас», планеты, замкі і рыцары.