Знай свой край

Знай свой край

Мінск. Помнік Язэпу Драздовічу.

Славутасьць

Славутасьць

Беларусь, Мінск, Траецкая набярэжная

Апісанне

Каля дома нумар 2 на Траецкай набярэжнай у Мінску ўзвышаецца манумент, прысвечаны выбітнаму прадстаўніку беларускай культуры - Язэпу Драздовічу.
Драздовіча, якога часта называюць "Беларускім Леанарда Да Вінчы", праславілі не толькі дасягненні ў жывапісе, скульптуры, этнаграфіі, археалогіі і выкладанні, але і яго наватарскія гіпотэзы, якія апярэдзілі свой час.
Манумент адлюстроўвае не толькі партрэтнае падабенства, але і светапогляд мастака.
Раней на месцы, дзе стаіць помнік, размяшчалася навучальная ўстанова для дзяўчат, дзе мастак выкладаў маляванне.

Катэгорыі

Гістарычнае

Гістарычнае

Каментары

Нататкі да месца

1

Ольга Ерёменко

27.07.2025

Помнік Язэпу Драздовічу.

Будучы мастак нарадзіўся ў канцы XIX стагоддзя, у 1888 годзе, у маляўнічай вёсцы Пунькі Віцебскай вобласці. Хоць сям'я і была дваранскай, яна была небагатай: маці адна выхоўвала шасцярых дзяцей. Аднак яна дала малодшаму сыну мастацкую адукацыю, якую Язэп атрымаў у Віленскай школе жывапісу імя прафесара І. Трутнева.


Лёс гэтага таленавітага чалавека быў няпросты, месцамі нават трагічнай. Сучаснікі яго не разумелі, ён жыў у беднасці, не абзавёўся сям'ёй і нашчадствам. У гісторыі нямала прыкладаў, калі людзі з перадавымі поглядамі пакутавалі за іх больш, чым атрымлівалі прызнанне. Так здарылася і з Язэпам Драздовічам, чые ідэі нашмат апярэдзілі эпоху, у якой ён жыў.


Першыя працы Драздовіча створаны пад уплывам стылю мадэрн. Ён працаваў над кніжнымі ілюстрацыямі, яго праца была на вокладцы «першага беларускага календара на 1910 год» (выданні «Наша Ніва»), а таксама афармляў зборнік вершаў Канстанцыі Буйло «Каменная кветка». Мастак натхняўся роднай прыродай, ствараючы пейзажы Дзісненшчыны. 


Падчас Першай сусветнай вайны ён быў фельчарам, у мірны час – вучыў маляванню ў жаночай школе, працаваў ілюстратарам і мастаком-дэкаратарам. Займаўся этнаграфіяй і навуковымі даследаваннямі. Яго лічылі дзіваком, таму што задоўга да палётаў у космас ён звярнуў позірк да неба. Ён верыў, што людзі змогуць пакінуць Зямлю і сустрэцца з іншапланецянамі. Гэтаму прысвечаны цыкл яго карцін: "Жыццё на Сатурне", "Жыццё на Марсе" і "Жыццё на Месяцы".


У 1937 годзе Драздовіч стварыў дэталёвыя эскізы шматступеннай ракеты (рэалізаваныя толькі ў канцы 1950-х), а ў рукапісах 1930-х гадоў падрабязна апісваў «астральныя падарожжы» на Месяц, Марс і Венеру. Як стала вядома пазней, яго інтуітыўныя апісання ландшафтаў далёкіх планет шмат у чым супадалі з рэальнымі. 


Скульптура, прысвечаная Язэпу Драздовічу, створана I. Голубевым і з'яўляецца дыпломнай працай для скульптара. Яна называецца "Вечны вандроўнік", бо менавіта вандроўнікам быў гэты навуковец і мастак, які не атрымаў прызнання пры жыцці.

Манумент адлюстроўвае не толькі партрэтнае падабенства, але і светапогляд мастака. Гэта фігура які ішоў чалавека з кіем і мальбертам. Побач - дрэва з незвычайнай кронай, у якой адгадваецца «беларускі космас», планеты, замкі і рыцары.

Каментары