Мінск. Дом Ваньковічаў.

Сядзіба.

Асобняк, які з'яўляецца часткай сядзібы Ваньковічаў, быў пабудаваны ў канцы XVIII стагоддзя. Археалагічныя раскопкі паказалі, што тэрыторыя была заселена яшчэ ў XVI стагоддзі, а галоўная хата была ўзведзена на аснове старога каменнага будынка, ад якога захаваліся скляпы ў паўночнай частцы. Новы аднапавярховы дом у стылі класіцызму меў каланаду, высокі вальмавы дах і мансарду ў цэнтры.

У першай палове XIX стагоддзя сядзіба належала сваякам мастака Валенція Ваньковіча. У 1828 годзе, калі ён наведваў Мінск, у доме жылі гарадскі суддзя Уладзіслаў Ваньковіч са сваёй жонкай. Пасля рэвалюцыі асабняк выкарыстоўвалі як камунальныя кватэры. Падчас Другой сусветнай вайны будынак моцна пацярпеў ад бамбёжак. Аднаўленне асабняка доўжылася з 1980 па 1997 год.

У 1998 годзе было вырашана адкрыць у асабняку музей. 12 мая 2000 года, да 200-годдзя з дня нараджэння Валенція Ваньковіча, музей адкрыўся для наведвальнікаў. Кабінет, сталовую, чайную і парадную гасціную аднавілі ў духу першай паловы XIX стагоддзі з выкарыстаннем арыгінальных прадметаў. У 2010 годзе, да 210-годдзя з дня нараджэння мастака, у двары музея ўстанавілі скульптуру «Раніца мастака» працы Уладзіміра Слабодчыкава. У 2016 годзе завяршылі рэканструкцыю гаспадарчага флігеля, поўнасцю аднавіўшы сядзібу.

Музэй.

Валенцій Вільгельм Ваньковіч — адзін з нямногіх беларускіх мастакоў ХIХ ст., які атрымаў сусветную вядомасць. Мастак паспеў напісаць мноства твораў, з якіх захавалася толькі невялікая частка ў музеях і прыватных зборах Англіі, Францыі, Італіі, Польшчы, Літвы, Расіі - і ніводнага на радзіме.

У залах музея экспануюцца ксеракопіі архіўных дакументаў пра В. Ваньковіча і яго род, фатаграфіі і каляровыя рэпрадукцыі партрэтаў яго пэндзля, падораныя філіялу цяперашнімі іх уладальнікамі, а таксама жывапісныя копіі. Акрамя гэтага, экспануюцца сапраўдныя жывапісныя творы іншых мастакоў першай паловы XIX стагоддзя, сучаснікаў Ваньковіча (Іван Хруцкі, Ян Дамель, Тадэвуш Гарэцкі, Ксаверый Канеўскі, і інш.). Таксама адноўлена першапачатковая калідорна-анфіладная сістэма будынка і інтэр'еры некаторых памяшканняў.

Ваньковічам таксама належала прыгарадная сядзіба, якая цяпер адрэстаўраваная і размяшчаецца па адрасе: Мінск, вуліца Філімонава, 24.

З XVII стагоддзя маёнткам Вялікая Сляпянка, які размяшчаўся на гэтым месцы, валодалі Радзівілы, а ў пачатку XIX стагоддзя ён перайшоў да Ваньковічаў. Першапачаткова сядзіба была драўлянай, але ў першай палове XIX стагоддзі пабудавалі каменную хату. Вакол сядзібы былі алеі, плаціны і вялікая сажалка.

Ваньковічы валодалі сядзібай да 1920 года. У савецкі час будынак часта мяняў уладальнікаў і прызначэнне. Тут размяшчаліся кантора саўгаса, бульбаводчая станцыя, мінскі парнікова-цяплічны камбінат і школа НКУС. У 1960-1970-х гадах дом выкарыстоўвалі як жылое памяшканне і клуб. Толькі ў 1981 годзе сядзіба была прызнана помнікам гісторыі і культуры.

Да моманту рэканструкцыі прыватнай кампаніяй у 2009 годзе сядзіба была ў аварыйным стане. Арыгінальная планіроўка і многія элементы, такія як лесвіцы і балконы, былі страчаны. Інтэр'еры XIX стагоддзі таксама не захаваліся. Міністэрства культуры настойвала на максімальным захаванні архітэктурнага помніка, і ў выніку будынку вярнулі яго першапачатковы выгляд ХІХ стагоддзя. Цяпер на тэрыторыі сядзібы адкрыты рэстаран-клуб.