Мінск. Царква Пятра й Паўла.

Архітэктура храма, якая спалучае рысы рэнесансу і барока, адрознівалася абаронным характарам. Трохметровыя сцены, высока размешчаныя вузкія вокны, вежы, якія нагадваюць прыгонныя, - усё гэта паказвае на тое, што царква першапачаткова выконвала не толькі рэлігійныя функцыі, але і служыла ўмацаваннем на паўднёвых подступах да замка.

Сабор адрозніваўся таксама характэрнымі рысамі барока: хупавыя лініі, багатае дэкарыравання і велічныя фасады. Ўнутранае ўбранне царквы таксама ўражвала сваёй пышнасцю, уключаючы разьбяныя алтары, фрэскі і скульптуры, якія стваралі атмасферу духоўнасці і прыгажосці.

У 1617 годзе пры храме, дзе пасяліліся манахі з Віленскага Свята-Духава манастыра, была адкрыта школа. У 1635 годзе тут выкладаў мітрапаліт Кіеўскі Пётр Магіла, аўтар падручнікаў, якія выкарыстоўваліся ў духоўных семінарыях Расіі да пачатку 20 стагоддзя.

У 17 стагоддзі царква заставалася адзіным праваслаўным храмам у каталіцкім Мінску. Пасля далучэння Міншчыны да Расійскай імперыі ў 1790-х гадах яна атрымала статус кафедральнага сабора, але толькі на чатыры гады.

Сабор заўсёды служыў месцам пакланення для вернікаў. На працягу стагоддзяў ён перажыў мноства гістарычных падзей, уключаючы войны і змены ў палітычнай сітуацыі ў краіне.

У 1933 годзе храм зачынілі, а яго маёмасць разрабавалі. Будынак выкарыстоўваўся як склад для селядца, а падчас вайны служыў бамбасховішчам. Пасля вайны тут размяшчаліся жылыя памяшканні, а пазней – архіў навукова-тэхнічнай дакументацыі БССР.

У 1970-х гадах царкву аднавілі вонкава, а інтэр'еры пачалі рэстаўраваць толькі ў 1991 годзе, калі будынак вярнулі вернікам.

Сёння сабор святых апосталаў Пятра і Паўла з'яўляецца не толькі дзеючым храмам, але і важнай турыстычнай славутасцю. Яго архітэктурная Прыгажосць і гістарычная значнасць прыцягваюць мноства наведвальнікаў, якія жадаюць даведацца больш пра культуру і гісторыю Беларусі.

Петрапаўлаўскі сабор з'яўляецца адзіным помнікам архітэктуры эпохі Рэнесансу, якія захаваліся ў Мінску. Храм унесены ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі як помнік архітэктуры рэспубліканскага значэння.

Сабор працягвае выконваць свае рэлігійныя функцыі, праводзячы службы і цырымоніі, і застаецца сімвалам веры і духоўнасці для многіх людзей.

Праваслаўныя гараджане і арыстакратыя Мінска ў 1609 годзе па блаславенні Іерусалімскага патрыярха Феафана аб'ядналіся ў праваслаўнае брацтва ў гонар Іаана Прадцечы. І было вырашана пабудаваць мужчынскі Петрапаўлаўскі манастыр. У 1611 годзе на сродкі магната Аляксандра Агінскага і праваслаўных вернікаў пачалося будаўніцтва цаглянага касцёла. Таксама выдаткаваў сродкі пратэстант князь Януш Радзівіл.

Мітрапаліт Кіеўскі Пётр Магіла выдаў грамату на адкрыццё жаночага манастыра. Існавалае пры манастыры праваслаўнае брацтва Іаана Прадцечы адкрыла школу, бальніцу і друкарню. Доўгі час пры Рэчы Паспалітай манастыр быў апорай праваслаўя ў горадзе. У 1635 г. святыню наведаў сам Пётр Магіла.

У канцы 18 стагоддзі здарыўся моцны пажар, і частка царквы абрынулася. Манастыр прыйшоў у заняпад. Пасля далучэння да Расійскай імперыі, Кацярына II ахвяравала грошы на рамонт. Царква атрымала назву Екацярынінскай і стала кафедральным саборам Мінскай епархіі.

У 19 стагоддзі царква была перабудавана. Пасля рэвалюцыі храм быў зачынены і тут знаходзіўся склад.

Касцёл вернуты вернікам у 1991 годзе. А зараз тут працуе Беларускае праваслаўнае брацтва Трох Віленскіх мучанікаў. Была праведзена рэстаўрацыя, падчас якой былі выяўлены 4 пласты манументальнага насценнага роспісу. Царква з'яўляецца помнікам архітэктуры эпохі Адраджэння і барока. У храме ёсць некалькі старажытных пахаванняў.