Міхалішкі. Касцёл Святога Міхала Арханёла.

Міхалішкі згадваюцца ў летапісах з 1518 года, як уладанне троцкага ваяводы Вялікага Княства Літоўскага. Некаторы час маёнтак знаходзіўся ў валоданні Радзівілаў. У пачатку 17 стагоддзя Міхалішкі набылі Бжастоўскія, шляхетны род магнатаў і палітыкаў ВКЛ, якія заснавалі ў Міхалішках манастыр аўгустынаў, а пазней, у 1653 годзе ўзвялі тут храм у гонар Святога Міхаіла Архангела, апекуна ВКЛ.

Касцёл пабудаваны ў строгім стылі, па праекце Крыштафа Пенса, бельгійца па паходжанні, вядомага тым, што быў архітэктарам найпрыгажэйшага храма Пятра і Паўла ў Вільні. Працуючы сумесна з італьянцам П'етра Перці, Пенс афармляў інтэр'еры Петрапаўлаўскага касцёла тагачаснага Вільні. Вонкава аскетычны будынак усяго толькі імітуе сярэднявечны замак. Насамрэч ніякіх абарончых функцый пры будаўніцтве прадугледжана не было.

Царква Міхала Арханёла – аднанефны храм. Да прамавугольнага ў плане асноўнага аб'ёму з паўночнага ўсходу прымыкае пяцігранная апсіда з дзвюма невысокімі бакавымі рызніцамі. Асноўны аб'ём накрыты двухсхільным дахам з вальмамі над апсідай. Галоўны фасад падзелены на два ярусы простым карнізам, завершаны чацвярыковымі вежамі з чатырохсхільнымі шатровымі дахамі і атыкавым франтонам паміж імі. Уваход аформлены ў выглядзе нізкай створкі з асобным конусападобным дахам. Сцены прарэзаны вокнамі з паўцыркульнымі завяршэннямі і філянговымі нішамі.

Храм адрозніваецца вытанчанасцю дэкарацыі інтэр'еру, багата ўпрыгожаны бела-блакітнымі барэльефамі са стукко. Убранне храма нагадвае ўбранне вядомага храма Пятра і Паўла ў Вільні, паколькі архітэктар Пенс працаваў над інтэр'ерам царквы сумесна з італьянскім мастаком П'етра Перці - адным з аўтараў скульптурных кампазіцый віленскага помніка. Барэльефы выкананы ў 1684-1700 гадах групай замежных дэкаратараў пад кіраўніцтвам П'етра Перці з удзелам мясцовага майстра Мікалая Жылевіча, імя якога знойдзена ў віленскіх архівах.

Адмысловым багатым дэкорам адрозніваецца двух'ярусны галоўны алтар з вітымі калонамі. У яго ніжнім ярусе знаходзіцца каштоўная ікона XVIII стагоддзя нябеснага патрона храма, па баках якога знаходзяцца буйнамаштабныя скульптуры святых. Цэнтр кампазіцыі другога яруса займае скульптурнае распяцце з укленчанымі перад ім фігурамі біскупаў. Уся кампазіцыя галоўнага алтара завершана рэльефам «Троіца новазапаветная» і аформлена стукковым раслінным арнаментам, што надае ёй вытанчаны карункавы выгляд. Вялікую мастацкую каштоўнасць мае разны пазалочаны амбон з навершам у выглядзе кароны. Кафедра аздоблена раслінна-кветкавымі матывамі і абапіраецца на скульптурны вобраз арла, які трымае ў кіпцюрах геральдычны картуш сям'і Бжастоўскіх. У крыпце храма знаходзіліся пахаванні гэтага магнацкага роду.

У Першую сусветную вайну касцёл быў моцна разбураны. Аднак да канца 1920-х будынак удалося рэстаўраваць. Сёння касцёл Святога Міхала Арханёла адносіцца да гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі.