Ленін. Старадаўнія габрэйскія могілкі і капліца.

Гісторыя Леніна бярэ свой пачатак у першай палове 16 стагоддзя. Тады гэта было валоданне князя Юрыя Алелькавіча. Назва гэта захавалася з тых часоў, калі тут было простае ўрочышча і ніякага дачынення да правадыра Савецкай улады не мела. 

Існуе версія, што Уладзімір Ульянаў вырашыў узяць свой псеўданім пасля сустрэчы з габрэямі з вёскі Ленін у 1895 годзе. У свой час вёска Ленін належала і Радзівілам, паспела пабываць у складзе Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай, Расійскай імперыі, пад палякамі, немцамі савецкай уладай. Але больш за ўсё яно звязана з габрэйскай гісторыяй. 

Да гітлераўскай акупацыі ў Леніне пражывалі каля тысячы габрэяў, дзейнічала іудзейская школа і было дзве сінагогі. Цяпер адзіным напамінам пра тутэйшыя габрэйскія карані служыць могілкі.

Могілкі ў Леніне былі закладзеныя яшчэ ў 16 стагоддзі. Асаблівую каштоўнасць уяўляюць яўрэйскія драўляныя помнікі, якія захаваліся ў колькасці 30, а ўзрост іх можа дасягаць 200 гадоў. Драўляныя мацевы выкананы асаблівы тэхнікай ціснення. У свеце вядома толькі пра дзве кропкі, дзе захаваліся такія гістарычныя артэфакты - Унеча ў Расіі і вёска Ленін у Беларусі.

У цяперашні час надмагіллі знаходзіцца ўжо не ў вельмі добрым стане. Тыя, хто ведае іўрыт, усё яшчэ змогуць прачытаць інфармацыю пра пахаваных тут людзей. Сярод драўляных помнікаў можна заўважыць і бетонныя мацевы. Іх стан значна лепш тых, якія выкананы з дрэва. Атмасфера на старых габрэйскіх могілках містычная. Усё тут кажа аб закінутасці. Частка мацаў перанесена пад навес - іх проста падабралі з зямлі, каб зберагчы ад гніення.

Падчас Вялікай Айчыннай вайны нямецкія ўлады зладзілі тут гета і 14 жніўня 1942 года больш за 2 000 яўрэяў было расстраляна. Уцячы змаглі толькі 28 чалавек. Сёння нашчадкі гэтых людзей жывуць у розных краінах Еўропы і Ізраіля, але часам 14 жніўня, прыязджаюць у вёску Ленін ушанаваць сваіх загінулых сваякоў. Некаторыя ацалелыя прадметы і артэфакты таго часу можна знайсці ў музеі яўрэйскай гісторыі ў мясцовай школе.

Ёсць у Леніне і праваслаўныя могілкі, на якіх знаходзіцца Крыжаўзвіжанская капліца 1871 года. Яна была пабудавана ў гонар адмены прыгоннага права і цяпер таксама дажывае свой век. Капліца нагадвае сваімі архітэктурнымі асаблівасцямі каменныя храмы, што даволі незвычайна для палескай школы дойлідства. Аблічча капліцы вызначаюць рысы рэтраспектыўна-рускага стылю, уключаючы чатыры цыбульныя глаўкі, размешчаныя вакол цэнтральнага купала. Яе хацелі перанесці ў музей народнай архітэктуры і побыту пад Мінскам, але пабаяліся, што пераезду яна не перажыве. Копію капліцы можна ўбачыць на цэнтральнай плошчы ў горадзе Жыткавічы.