Кобрын. Старадаўнія габрэйскія могілкі.

Яўрэі адыгрывалі важную ролю ў жыцці горада на працягу стагоддзяў, пасяліўшыся тут не пазней XV стагоддзя, адначасова з узнікненнем Кобрынскага княства.

Згодна з двухтомным выданнем пра гісторыю Кобрынскага яўрэйства, апублікаваным на ідышы ў Аргенціне ў 1950-х гадах, яўрэі пасяліліся ў Кобрыне ўжо ў XII стагоддзі. 

У 1514 годзе кароль Жыгімонт Стары пацвердзіў прывілеі, раней падараваныя мясцовай яўрэйскай абшчыне Аляксандрам Ягелонам. Дакументы таго часу сведчаць пра існаванне ў горадзе "школы жыдоўскай", гэта значыць малітоўнага дома, размешчанага на вуліцы Пінскай (Першамайскай). У 1563 годзе на гэтай вуліцы пражывала большасць яўрэйскіх сем'яў, агульная колькасць якіх дасягала трох дзясяткаў.

Да 1792 года яўрэйская абшчына вырасла да 1005 чалавек. Найбольш значны рост адбыўся ў XX стагоддзі: у 1906 годзе ў горадзе пражывала 6289 габрэяў, а ў павеце – 21989. Да рэвалюцыі Кобрын быў "Яўрэйскім мястэчкам".

У пачатку XX стагоддзя пачалася масавая эміграцыя з Кобрына і павета ў ЗША, сярод перасяленцаў было шмат яўрэяў. У Нью-Ёрку была выдадзена двухтомная "Гісторыя Кобрынскага яўрэйства".

У 1915 годзе, калі большасць насельніцтва была эвакуіравана, мясцовыя яўрэі засталіся ў горадзе. Яны нядрэнна ладзілі з нямецкімі акупантамі, выкарыстоўваючы веданне ідыша. Пісьменнік К. Паўстоўскі быў сведкам вывазу з Кобрына мясцовага яўрэйскага святога, «цадэка».

Юдаізм адыграў вялікую ролю ў жыцці яўрэйства, дапамагаючы пазбегнуць асіміляцыі. У Кобрыне меліся яўрэйскія могілкі, бальніца, лазня і бойня. Хрысціяне, жывучы побач, памяталі і адзначалі яўрэйскія святы.

У перыяд з 1941 па 1943 гады каля дзвюх трацін карэнных жыхароў горада, выключна з-за іх яўрэйскага паходжання, былі жорстка знішчаны.

Вось такая трагічная старонка ў гісторыі Кобрына і ў яе шматвяковым існавання яўрэяў у ёй.

Сёння старыя габрэйскія могілкі, размешчаныя на ўскраіне Кобрына, уяўляе сабой участак зямлі з хаатычна раскіданымі надмагільнымі плітамі. Яно мае не толькі гістарычную каштоўнасць, але і з'яўляецца захавальнікам памяці пра продкаў многіх людзей, чые нашчадкі сёння жывуць па ўсім свеце.

У Кобрыне створана грамадская арганізацыя пад назвай «Габрэйскія могілкі». Галоўная мэта арганізацыі - падтрыманне ў належным стане старадаўніх яўрэйскіх пахаванняў, у прыватнасці, У Кобрыне, і іх добраўпарадкаванне з мэтай захавання іх гістарычнай каштоўнасці і памяці пра продкаў.

Арганізацыя "Габрэйскія могілкі" супрацоўнічае з габрэйскімі суполкамі, мясцовымі ўладамі, спонсарамі і валанцёрамі для добраўпарадкавання могілак.