Знай свой край

Знай свой край

Гродна. Касцёл Звеставання Найсвяцейшай Панны Марыі.

Храм

Храм

Беларусь, Гродзенская вобласць, Гродна, вуліца Карла Маркса, 27

0

18

24.10.2024

Апісанне

У 1634 годзе вялікім маршалкам літоўскім Кшыштафам Весялоўскім і яго жонкай Аляксандрай Сабескай, на ўскраіне тагачаснага Гродна, быў заснаваны жаночы манастыр ордэна Св. Брыгіты. Манастырскі комплекс складаецца з касцёла, манастыра, драўлянага лямуса (двухпавярховая гаспадарчая пабудова) і высокай каменнай агароджы з варотамі і вуглавымі васьміграннымі вежамі. Ён займае цэлы квартал у гістарычным цэнтры Гродна. Калі ходзіш па ім, нібы перамяшчаешся ў мінулае.

Касцёл Звеставання Найсвяцейшай Панны Марыі будавалі ў 1642-51 гадах. Помнік архітэктуры ў стылі барока (з элементамі готыкі і рэнесансу) добра захаваўся і робіць моцнае ўражанне.

У XIX стагоддзі расейскія ўлады выкарыстоўвалі памяшканні брыгіцкага кляштара ў якасці турмы. У 1920-30-я гады ён дзейнічаў. У 1950 годзе зачынены, будынкі выкарыстоўвалі пад псіхіятрычную бальніцу. У 1970-80-я гады праводзіліся рэстаўрацыйныя работы. У 1990 годзе комплекс вернуты каталіцкай царкве, касцёл асвечаны ў 1992 годзе.

Катэгорыі

Гістарычнае

Гістарычнае

Помнік архітэктуры

Помнік архітэктуры

Месцазнаходжанне

Шырата: 53.6770091 Даўгата: 23.8363277

Каментары

Усяго каментароў: 0

Нататкі да месца

1

С Н

24.10.2024

Гродна. Касцёл Звеставання Найсвяцейшай Панны Марыі.

Манастыр брыгітак у Гродне быў заснаваны 25 лістапада 1634 года маршалкам Вялікага княства Літоўскага Крыштафам Весялоўскім і яго жонкай Аляксандрай Сабескай – каб увекавечыць памяць пра іх дачку Грызельду, якая рана пайшла. У 1634 годзе пара Весялоўскіх запрасіла ў Гродна ордэн брыгітак і падарыла яму некалькі зямельных участкаў у самім горадзе і фальваркі ў Гродзенскім і Ваўкавыскім паветах. Дзякуючы падтрымцы Весялоўскага, ужо ў 1636 годзе быў узведзены спачатку драўляны, а потым у 1642 годзе і мураваны будынак касцёла па праекце італьянскага архітэктара Бенедэта Молі.

Да канца XVIII стагоддзя ў складзе комплексу былі ўзведзены каменны касцёл, жылы корпус, агароджа з брама, гаспадарчыя пабудовы, разбіты агарод, сад. Асобна стаяла званіца, якая існавала да пачатку 1960-х гадоў. З усіх бакоў манастыр быў адгароджаны ад вуліц горада глухімі сценамі вышынёй каля пяці метраў, з квадратнымі ў плане вежамі па кутах, з дзвюма ўваходнымі варотамі (брама).

Дамінантай у складзе манастыра з'яўляецца касцёл Дабравешчання Прасвятой Дзевы Марыі. Касцёл з'яўляецца аднанефным двухвежавым храмам з паўцыркульнай апсідай. Заходні яго фасад раздзелены пучкамі пілястраў карынфскага ордэра і ўпрыгожаны развітым атыкам, франтонам, дзвюма дэкаратыўнымі вежкамі, волютамі і інш. Вельмі цікавым элементам з'яўляецца фрыз вакол усяго будынка, упрыгожаны паласой дэкаратыўнага жывапісу. У архітэктурных дэталях адзначаецца значнае адхіленне ад канонаў класічных формаў, своеасаблівая трактоўка асобных элементаў, якія толькі аддалена нагадваюць формы заходнееўрапейскага барока.

Першапачатковы інтэр'ер храма да нашых дзён не захаваўся. У касцёле было 7 алтароў, а таксама захоўваліся рэліквіі Святога Клімента, які быў рымскім салдатам і загінуў падчас ганенняў на хрысціян у 4 ст. Яго мошчы прывёз у горад у 1781 г. гродзенскі стараста Карл Храптовіч. Мошчы перадаў Папа Клімент XIII у адказ на просьбу прызначыць апекуна для Гродна і гараджан.

Касцёл і манастыр брыгітак з'яўляюцца каштоўным помнікам архітэктуры ранняга барока з элементамі готыкі і рэнесансу.

Ва ўнутраным двары кляштара брыгітак захавалася ўнікальная пабудова – лямус (гаспадарчая пабудова). Гэты самы стары ў Беларусі драўляны будынак, узведзены ў 1630-40-х гадах. Пабудавана яно было без адзінага цвіка. Сувязь усіх канструктыўных элементаў ажыццяўлялася з дапамогай драўляных клінаў. Гэта двухпавярховы дом, выкладзены з масіўных брусоў на ўсеках з арачнымі галерэямі на галоўным фасадзе. Галоўны фасад будынка ўпрыгожаны двух'яруснай галерэяй з балюстрадай на другім паверсе. У архітэктуры і канструкцыях пабудовы знайшлі сваё адлюстраванне традыцыі беларускага народнага будаўніцтва. На першым паверсе будынка знаходзіўся манастырскі гаспадарчы склад, а другі паверх служыў інтэрнатам для манашак-брыгітак.

Каментары

Усяго каментароў: 0