Мінск. Літаратурна-мемарыяльны музей Якуба Коласа.

Музей быў заснаваны ў 1956 годзе, а ў 1959 годзе быў адкрыты для наведвання. Размешчаны ў доме, дзе жыў Якуб Колас. Гэты будынак стаў важнай часткай яго біяграфіі і творчага шляху. Таксама, з'яўляючыся гістарычным будынкам сярэдзіны 20 стагоддзя, яно прызнана помнікам архітэктуры і гісторыі. Музей акружаны садам, дрэвы якога пасаджаны рукамі Якуба Коласа і яго блізкіх.

Асноўны фонд музея складае больш за 30 000 адзінак. Музей мае 10 экспазіцыйных залаў.  У іх прадстаўлены асабістыя рэчы Коласа і яго сям'і, яго рукапісы, фатаграфіі, дакументы, мастацкія работы, якія ўвекавечваюць вобраз народнага паэта і герояў яго твораў, а таксама матэрыялы, звязаныя з яго літаратурнай дзейнасцю.

Экспазіцыі дазваляюць наведвальнікам глыбей зразумець яго творчасць і ўплыў на беларускую літаратуру. Сярод найбольш цікавых экспанатаў фальклорныя сшыткі з запісамі народных песень, казак і легенд, зробленымі паэтам у раннія гады сваёй літаратурнай дзейнасці, збор узнагарод Якуба Коласа, магнітныя стужкі з запісам яго голасу.

На першым паверсе размяшчаюцца спальныя пакоі сыноў Коласа, Гасцёўня, сталовая, веранда і кухня, а на другім - кабінеты сыноў Данілы і Міхася Міцкевіча, кабінет і спальня Коласа, вялікая гасцёўня. 

Музей актыўна праводзіць выставы, лекцыі, майстар-класы і літаратурныя вечары, што спрыяе папулярызацыі беларускай літаратуры і культуры. Тут праводзяцца тэматычныя і тэатралізаваныя экскурсіі, творчыя сустрэчы з вядомымі людзьмі. Вялікай вядомасцю карыстаецца навуковая канферэнцыя»Коласавіны".

Музей прапануе розныя адукацыйныя праграмы для школьнікаў і студэнтаў, накіраваныя на вывучэнне творчасці Якуба Коласа і беларускай літаратуры ў цэлым.

Увогуле, гэта музей з утульнай атмасферай і вельмі прыемнай кампактнай экспазіцыяй. Выдатнае месца для тых, хто цікавіцца беларускай культурай і літаратурай. Тут вельмі цікава і пазнавальна!

Музей Якуба Коласа быў створаны паводле Пастановы ЦК КПБ і Савета Міністраў БССР ад 16 жніўня 1956 года і адчыніў свае дзверы для наведвальнікаў 4 снежня 1959 года. Ён знаходзіцца ў доме, дзе народны паэт Беларусі Якуб Колас правёў апошнія гады свайго жыцьця. Гэты двухпавярховы дом і прылеглы да яго сад плошчай 0,4 га размешчаны на тэрыторыі Акадэміі Навук Беларусі. У музеі захоўваюцца дакументы аб жыцці, творчасці і грамадскай дзейнасці Якуба Коласа (Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч, 1982 - 1956).

Агульная плошча экспазіцыі складае 319 кв. м. Музей мае 10 экспазіцыйных залаў, дзве з якіх захавалі прыжыццёвы інтэр'ер пакояў дома Якуба Коласа: рабочы кабінет і спальню.

На першым паверсе музея прадстаўлена літаратурная экспазіцыя, якая расказвае пра творчасць Песняра. Тут можна ўбачыць рукапісы і машынапісныя тэксты яго твораў, першыя і прыжыццёвыя выданні кніг, перапіску з беларускімі і рускімі літаратарамі і грамадскімі дзеячамі, аўтографы і фатаграфіі Якуба Коласа, пачынаючы з ранняй, зробленай падчас яго вучобы ў Нясвіжскай настаўніцкай семінарыі ў 1901 годзе. Адзін са здымкаў захаваў класіка побач з героем яго аповесці «Дрыгва» - легендарным дзедам Талашом.

На другім паверсе дома-музея прадстаўлены мэбля і прадметы побыту, якія акружалі вялікага пісьменніка. Прыжыццёвы інтэр'ер захаваўся ў двух пакоях - працоўным кабінеце і спальні. На ўзроўні другога паверха добраўпарадкавана адкрытая тэраса, якая некалі была любімым месцам Песняра і сёння служыць назіральнай пляцоўкай для агляду ўсёй тэрыторыі сядзібы. Будынак музея акружаны садам плошчай 0,4 га, дрэвы ў якім пасаджаны Якубам Коласам і яго блізкімі.

У адным з аддаленых куткоў мемарыяльнай сядзібы знаходзіцца дом, дзе да гэтага часу жывуць нашчадкі народнага паэта. Сыны Коласа адыгралі ключавую ролю ў зборы музейнага фонду, які налічвае больш за 30 тысяч адзінак. Сярод найбольш цікавых матэрыялаў - фальклорныя сшыткі з запісамі народных песень, казак і легенд, зробленымі паэтам падчас працы на Палессі, збор яго ўзнагарод, магнітныя запісы яго голасу і асабістыя рэчы, частка з якіх дэманструецца ў асноўнай экспазіцыі.

Будынак выкананы ў стылі сталінскага неакласіцызму і ўяўляе сабой невялікі двухпавярховы цагляны дом прамавугольнай формы. Галоўны фасад сіметрычны, з цэнтральным уваходам, упрыгожаным паўцыркульным франтонам. Тарцы будынка дапоўнены сіметрычнымі трохграневы эркерамі. У дэкоры фасада выкарыстаны пілястры, калоны, прафіляваныя карнізы і ляпныя ўпрыгожванні. У бакавой частцы дваровага фасада захавалася больш ранняя жылая пабудова. Унутры будынка размяшчаюцца экспазіцыйныя залы, а абстаноўка другога паверха, дзе жыў паэт, захоўваецца такі ж, як пры яго жыцці. Драўляныя ўсходы на другі паверх упрыгожана вітражом працы мастака В. Пазняка.