Магілёў. Свята-Нікольскі манастыр.

Манастыр Мікольскі быў заснаваны ў 17 стагоддзі на Грыўлянскай сотні недалёка ад Дняпра, згодна з прывілеем караля Рэчы Паспалітай Уладзіслава IV. Спачатку, у 1672 годзе,  была пабудавана мураваная царква Святога Мікалая магілёўскай школы дойлідства ў стылі барока. Будуецца ў гэты ж час і брама са званіцай, гаспадарчы будынак, які захаваўся да нашага часу. У час Паўночнай вайны манастыр быў разрабаваны расійскім і шведскім войскамі. Напрыканцы 18 стагоддзя ўзведзена “цёплая” зімовая царква Святога Ануфрыя ў стылі класіцызму. Імператар Расійскай імперыі Мікалай ІІ неаднойчы наведваў манастыр у гады Першай сусветнай вайны, калі ў Магілёве была Стаўка Вярхоўнага галоўнакамандуючага. Манастыр быў зачынены ў 1930- х гадах, і тут да 1941 года дзейнічала перасыльная турма. У пасляваенны час быў склад. А потым нейкі час будынкі стаялі безгаспадарчымі. У 1970 – 80 -х гадах вядомымі беларускімі археолагамі Алегам Трусавым і Ігарам Чарняўскім праводзіліся раскопкі на тэрыторыі манастыра. Былі выяўленыя старажытныя пахаванні 17 – 18 стагоддзяў ў цагляных склепах.

Архітэктура Мікольскага храма ўнікальная і непаўторная. Галоўны фасад нагадвае іканастас і падзелены на ярусы і нішы, распісаныя фрэскамі. Першапачаткова роспіс быў здзейснены ў 17 стагоддзі. Гэта былі выявы расліннага дэкору. А тыя яскравыя малюнкі, якія вы пабачыце зараз, былі зроблены ужо ў апошнія гады. Фасад двухвежавы. Вежы шмат’ярусныя. Пры рэстаўрацыі адзін з ярусаў, на вялікі жаль, быў знесены. У плане будынак мае лацінскі крыж. З боку алтарнай часткі маецца тры апсіды. Інтэр’ер Мікольскага храма быў аздоблены фрэскавымі роспісамі ў 17 стагоддзі ў стылі магілёўскай школы жывапісу. Таксама ў 18 і 19 стагоддзях наносіліся новыя роспісы. Частка фрэсак была страчана ў савецкія часы. А новыя фрэскі былі зроблены пасля аднаўлення манастыра ў 1989 годзе. Уражвае сваёй прыгажосцю чатырох’ярусны іканастас, зроблены ў 17 стагоддзі ў стылі беларускай рэзі майстрамі з Магілёўшчыны. Частка іканастаса была страчана ў савецкі пасляваенны час, але ён быў адноўлены  згодна са старымі фотаздымкамі і чарцяжамі. У будучым Мікольскую царкву можна будзе адрэстаўраваць, каб яна адпавядала помніку 17 стагоддзя, і ўзняць пытанне аб наданні ёй помніка архітэктуры сусветнага значэння.