Брэст. Свята-Мікалаеўская брацкая царква.

Гісторыя Брацкай Свята-Мікалаеўскай царквы пачынаецца з 1885 года, калі Мікалаеўскім Брацтвам, зноў адроджаным у 1867 годзе, быў пабудаваны драўляны брацкі храм у гонар свяціцеля Мікалая, які згарэў у пажары, які бушаваў у Брэст-Літоўску 4-5 мая 1895 года. У гэтым жа годзе братчыкамі было вырашана пачаць будаўніцтва новага каменнага храма, а пакуль была пабудавана часовая драўляная царква і каменная капліца (1903 г.). Сілы на збор сродкаў і на само будаўніцтва нябачна даваў святы Мікалай, абраз якога цудоўным чынам ацалеў у агні пажару.

Узвядзенне новага каменнага храма было распачата ў 1903 годзе, а скончана ў 1906 г. Аўтарам праекта выступіў гродзенскі губернскі архітэктар Плотнікаў І.К. 19 снежня 1906 года касцёл быў урачыста асвячоны. На будаўнічыя працы было выдаткавана сума ў 72.000 рублёў, з іх 25.000 руб. ахвяраваў Свяшчэнны Сінод. Астатнія грошы сабрала Братэрства, прыхаджане, праваслаўныя жыхары Сербіі і Балгарыі. Пасільную лепту ва ўзвядзенне храма ўнеслі маракі, удзельнікі Руска-Японскай вайны і Цусімскай бітвы. Неабходную суму ўнёс сам імператар Мікалай II, які таксама перадаў спіс імёнаў загінуўшых маракоў для пастаяннага памінання. Узвядзенню храма садзейнічаў былы гродзенскі губернатар, старшыня Савета Міністраў Расійскай імперыі П.А.Сталыпін.

Храм выкананы ў руска-візантыйскім архітэктурным стылі з элементамі маскоўскага царкоўнага дойлідства XVII ст. Акрамя галоўнага прастола ў імя Свяціцеля Мікалая, у храме мелася дзве мяжы: у гонар святога апостала Якава Алфеева і ў імя святой велікамучаніцы Барбары.

У смутны час воін і рэвалюцый, пры польскай і нямецкай акупацыях, богаслужэнні ў храме не спыняліся. Аднак, вясной 1962 года храм быў зачынены, з яго былі спілаваны ўсе крыжы над купаламі, а таксама збіты крыжы, якія ўпрыгожвалі фасад. Амаль 30 гадоў у ім знаходзілася сховішча Дзяржаўнага Архіва Брэсцкай вобласці. Летам 1989 года на купалах Свята-Мікалаеўскай царквы зноў заззялі крыжы дзякуючы ініцыятыве вернікаў і працам новага настаяцеля храма. 7 студзеня 1990 года, у свята Божага Нараджэння, у храме была адслужана першая боская літургія, а 18 лютага таго ж года мітрапалітам Мінскім і Гродзенскім, Патрыяршым Экзархам усяе Беларусі Філарэтам, біскупамі Брэсцкім і Кобрынскім Канстанцінам, Люблінскім і Холлінскім. свяціцеля Мікалая Цудатворца. У 1994 годзе канчаткова завяршыліся рэстаўрацыйныя работы, храм набыў дастойны выгляд.

З 2002 г. пры парафіі актыўна дзейнічае сястрыцтва міласэрнасці, дапамагаючы анкалагічным хворым, хворым Брэсцкай раённай бальніцы, а таксама маламаёмасным людзям.

28 мая 2005 года з нагоды 100-годдзя Цусімскай бітвы каля Свята-Мікалаеўскага Брацкага храма быў адкрыты і асвечаны біскупам Янам памятны знак у гонар маракоў. На памятным камені напісаны наступныя словы: "маракам удзельнікам руска-японскай вайны 1904-1905, іх сем'ям з падзякай за будаўніцтва храма і ў памяць 100-годдзя Цусімскай бітвы". Па гістарычных звестках, у руска-японскай вайне ўдзельнічала больш за сотню ўраджэнцаў Брэстчыны, 55 з якіх загінулі. Імёны звыш трыццаці з іх пацверджаны дакументальна і высечаны залатымі літарамі на мармуровых дошках, устаноўленых у бабінцы храма.