Знай свой край

Знай свой край

Вялікія Сяхновічы. Храм Свяціцеля Мікалая Цудатворца.

Храм

Храм

Беларусь, Брэсцкая вобл., Жабінкаўскі р-н, в. Вялікія Сяхновічы вул. Палявая, 30 «а».

Апісанне

У цэнтры вёскі Вялікія Сяхновічы ўзвышаецца храм, прысвечаны свяціцелю Мікалаю Цудатворцу.
Раней ён знаходзіўся на ўсход ад сядзібы памешчыка, ад якой сёння не засталося і следу. Дакладная дата будаўніцтва і імёны стваральнікаў храма застаюцца загадкай. Ёсць меркаванне, што царква была заснавана ў 1725 годзе.

Храм з'яўляецца важным помнікам драўлянага дойлідства беларускага Палесся. У архітэктуры храма спалучаюцца традыцыйныя прыёмы драўлянага дойлідства XVIII стагоддзя і эклектыка XIX і XX стагоддзяў.

Катэгорыі

Гістарычнае

Гістарычнае

Помнік архітэктуры

Помнік архітэктуры

Каментары

Нататкі да месца

1

Ольга Ерёменко

08.08.2025

У архітэктуры Свята-Мікалаеўскай царквы спалучаюцца традыцыйныя прыёмы драўлянага дойлідства XVIII стагоддзя і эклектыка XIX і XX стагоддзяў.

Мікалаеўская царква ў вёсцы Вялікія Сяхновічы прызнана помнікам драўлянага дойлідства беларускага Палесся і ўключана ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь.


Храм пабудаваны з драўлянага бруса. Паводле гістарычных звестак, раней на гэтым месцы знаходзілася старадаўняя драўляная царква, якая не захавалася да нашых дзён. Архітэктура царквы спалучае ў сабе традыцыйныя элементы драўлянага дойлідства XVIII стагоддзя і эклектычныя матывы сярэдзіны XIX і XX стагоддзяў.


Галоўны фасад храма ўпрыгожвае прамавугольная двух'ярусная званіца. Сучасная Свята-Мікалаеўская царква мае выцягнутую прамавугольную форму, характэрную для драўляных храмаў другой паловы XIX стагоддзя. Асноўны аб'ём храма ўяўляе сабой прамавугольны зруб, перакрыты высокім двухсхільным дахам. Сцены гладкія, без дэкору.


З заходняга боку да зруба прымыкае квадратны бабінец, над якім узвышаецца званіца з шатровым дахам і галоўкай. Дах храма двухсхільны, а над алтаром, над якім устаноўлена невялікая фігурная глаўка, — трохсхільны. Сцены вертыкальна ашаляваныя дошкамі. Вокны арачныя са спічастым дэкорам. Раней яны былі ўпрыгожаны вітражамі з каляровага шкла з малюнкам вокладак. Аднак, у 2000-я гады старыя вітражы былі заменены на шклопакеты.


Першыя згадкі пра існаванне гэтага храма зафіксаваныя 18 снежня 1727 года. Першапачаткова ён функцыянаваў як уніяцкая царква. У архіўным дакуменце ўказваецца, што будынак знаходзіўся ў жаласным стане, што прымушала вернікаў звяртацца да іншых храмаў.


Пасля ліквідацыі ўніяцтва ў 1839 годзе, царква перайшла ў вядзенне праваслаўнай абшчыны. У 1857 годзе яна была асвечана ў гонар Свяціцеля Мікалая Цудатворца. У 1860 годзе была праведзена частковая рэстаўрацыя, падчас якой усталявалі два Купалы.


У 1915 годзе па распараджэнні расійскага камандавання царкоўнае маёмасць, начынне, богаслужбовыя кнігі і дакументацыя былі вывезены ўглыб Расійскай імперыі.


Свята-Мікалаеўскі храм ніколі не спыняў сваю дзейнасць.

У пасляваенны час ён працягваў выконваць сваю функцыю, але структура кіравання зведала змены. У парафіях былі арганізаваны царкоўныя Саветы, надзеленыя шырокім спектрам паўнамоцтваў.


У чэрвені 1957 года ў храме было праведзена электрычнае асвятленне, а састарэлы дах быў заменены. У пачатку 1980-х, падчас капітальнага рамонту, яе замянілі металічным дахам.


У 2009 годзе быў праведзены капітальны рамонт храма і добраўпарадкаванне прылеглай тэрыторыі. Інтэр'ер царквы таксама быў абноўлены: усталяваны пазалочаны іканастас і размешчаны новыя абразы.


На царкоўных могілках знаходзяцца пахаванні мясцовых святароў, а таксама каталіцкія і ўніяцкія могілкі з магіламі ўладальнікаў сядзібы.

У інтэр'еры захаваліся старадаўнія фрагменты роспісу. Апсіду ўпрыгожвае драўляны іканастас, на адваротным баку якога знаходзіцца тэмперны роспіс XVIII стагоддзя "Свяціцелі".

У царкве Мікалая Цудатворца захоўваўся абраз "Раство Іаана Хрысціцеля" XVIII стагоддзя, напісаны алеем на палатне Янам Вішынскім.


У Вялікіх Сяхновічах размяшчаўся радавы маёнтак Касцюшка-Сяхновіцкіх.

На думку даследчыкаў, менавіта гэтая вёска, а не Мерачоўшчына, з'яўляецца месцам нараджэння Тадэвуша Касцюшкі. Краязнаўцы кажуць, што маці Касцюшкі была ўніяткай, таму немаўля хрысцілі ў гэтай царкве, якая тады належала ўніятам, і далі Андрэем. Пазней царква стала праваслаўнай. Бацька, будучы каталіком, правёў паўторнае хрышчэнне сына ў касцёле Косава, дзе яму далі імя Банавентура Тадэвуш.

Каментары