Знай свой край

Знай свой край

Вялікія Лётцы. Сядзіба Адамавых.

Сядзіба

Сядзіба

Беларусь, Віцебская вобласць, Віцебскі раён, вёска Вялікія Лётцы, Савецкая вул., 8А, корп. 9

0

45

09.02.2025

Апісанне

Вёска Вялікія Лётцы размешчана за 17 км ад Віцебска на беразе возера Лётцы. У цэнтры вёскі знаходзіцца сядзіба выбітнага геабатаніка, фларыста, дэндролага Уладзіміра Адамава (1875-1939 гады жыцця). У 1890 годзе ў сваёй сядзібе У. У. Адамаў заснаваў Батанічны і даследчы сад раслін розных кліматычных зон.

Катэгорыі

Гістарычнае

Гістарычнае

Батанічны

Батанічны

Месцазнаходжанне

Шырата: 55.19924972
Даўгата: 29.96645794

Каментары

Усяго каментароў: 0

Нататкі да месца

1

Ольга Ерёменко

09.02.2025

Сядзіба Адамавых.

Сядзіба размешчана на роўнай прыпаднятай азёрнай тэрасе. Пейзажны парк прымыкаў да параднага ўваходу ўздоўж уязной алеі. З левага боку парк змяняўся садам (пладовым і вішнёвым). Ад дома праз сад да могілак вяла алея з бэзу. Дарожка гэтая прасочваецца і цяпер.


Ад возера Лётцы да сядзібы вялі зялёныя тэрасы. Усюды знаходзіліся гадавальнікі, агароды, сажалкі, аранжарэі. Сядзібны дом меў два паверхі: першы - каменны, другі - драўляны. Да нядаўняга часу тут жылі людзі. На сцяне будынка прымацаваная мемарыяльная дошка ў гонар выбітнага навукоўца. 


Пры батанічным садзе былі пабудаваныя цяпліцы, парнікі, гадавальнікі, у якіх выгадоўваліся і лекавыя расліны, праводзілася іх вывучэнне. Дзякуючы актыўнай дзейнасці Адамава і сувязям, якія ён меў з батанічнымі садамі еўрапейскіх сталіц і Азіі, у садзе былі сабраны расліны з розных месцаў Паўночнага паўшар'я і акліматызаваны прадстаўнікі азіяцкай і заходнееўрапейскіх флор. Тут у 1910 годзе вырасталі 664 віды травяністых і хмызняковых 334 віды драўняных і 13 відаў папараці. Значная частка калекцыя Адамава была сфарміравана ў 1912 годзе.


На сённяшні дзень ад сядзібы Адамава захаваўся толькі сядзібны дом канца дзевятнаццатага - пачатку 20 стагоддзя, а ад батанічнага саду засталіся толькі яго малая частка. Асноўная калекцыя была знішчана ў гады Вялікай Айчыннай вайны.

У цяперашні час захаваліся толькі асобныя асобнікі: 300-гадовы дуб, алешына шэрая, ліпа крупнолистная, Таполя Пятроўскі, клёны палявыя, а таксама зараснікі маліны духмянай, бэз венгерская і іншыя віды. Таксама ў Вялікіх Лётцах захаваўся ўчастак брукаванай каменем старой дарогі на Полацк.


У доме Уладзімір Адамаў не толькі жыў, але і працаваў. Частка пакояў займала багатая бібліятэка, гербарыі і батанічны музей. У 1917 годзе маёнтак забралі, а гаспадару падсялілі сірот-беспрытульнікаў. У вучонага засталося толькі некалькі пакояў. Цудоўны сад стаў прыходзіць у заняпад. У выніку, Адамава з маёнтка "выжылі" і ў 1924 годзе ён з'ехаў у Менск. Апошнія 5 гадоў свайго жыцця ён жыў у Крыме і памёр у 1939 годзе ў Севастопалі (пахаваны ў Феадосіі).

Частку раслін з калекцыі У. У. Адамава ў Вялікіх Лётцах аддалі ў Віцебскі батанічны сад. Зараз на месцы сядзібы рэалізуецца батанічны інвестыцыйны праект. У гісторыі сядзібы пачаўся новы віток: ёю зацікавіўся віцебскі прадпрымальнік і гукарэжысёр Максім Жукаў. 


Статусу помніка архітэктуры ў збудаванні няма-яго занадта часта перабудоўвалі.  Каштоўнасць гэтага месца толькі ў гаспадара асабняка, які ператварыў ўсю акругу ў сапраўдны батанічны сад. Спачатку 20 стагоддзя імя ўладальніка маёнтка, вучонага Уладзіміра Адамава грымела на ўсю Еўропу. Пра сядзібу ў вёсцы Вялікія Лётцы ведаюць усе. Дом - галоўнае месца прыцягнення для турыстаў, якія захапляюцца батанікай. Планы па аднаўленні сядзібы вельмі вялікія: тут плануюць стварыць музейную экспазіцыю, майстэрню, рамесны цэх, міні-гасцініцу для турыстаў. Радасна, што такое прыгожае і гістарычнае месца знайшло нарэшце свайго гаспадара.

Каментары

Усяго каментароў: 0