Баранавічы. Пакроўскі сабор.
Храм
Беларусь, Брэсцкая вобласць, Баранавічы, вул. Куйбышава, 9А
0
363
15.08.2024
Апісанне
Пакроўскі сабор - найстарэйшы з існуючых праваслаўных храмаў у Баранавічах, найбуйнейшы ў Беларусі помнік архітэктуры неакласіцызму, пабудаваны ў 1924-1932 гг. на месцы згарэўшай у 1921 годзе драўлянай царквы.
Адмысловую каштоўнасць маюць мазаікі, якімі ўпрыгожаны вонкавыя і ўнутраныя сцены сабора. У інтэр'еры храма размешчаны фрагменты кампазіцыі В.М. Васняцова «Пра цябе радуецца…», выявы «Св. Юзаф Валоцкі» і «Св. Аляксій, мітрапаліт Маскоўскі» (абедзве мазаікі – мастака В.І. Думітрашкі), кампазіцыі «Дэісус вялікі з маючымі адбыцца» (худ. М.А. Кошалеў) і «Маці Божая з анёльскімі чынамі» (худ. Н.А. Бруні). Звонку храм упрыгожаны мазаічнымі кампазіцыямі мастакоў Н. Бруні «Сабор архістратыга Міхаіла» і Н. Кошалева «Спас з донатарам (ктытарам)». Гэтыя знакамітыя мазаікі патрапілі ў Баранавічы пасля разбурэння ў 1926 г варшаўскага Сабора Аляксандра Неўскага.
У 1953 годзе Баранавіцкі Свята-Пакроўскі сабор быў уключаны ў спіс помнікаў, якія ахоўваюцца дзяржавай.
Катэгорыі

Помнік архітэктуры

Гістарычнае
Месцазнаходжанне
Шырата: 53.1321513
Даўгата: 26.0039669
Каментары
Усяго каментароў: 0
Нататкі да месца
1С Н
15.08.2024
Баранавічы. Пакроўскі сабор.
У 1908 годзе на месцы сёлетняга сабора ў Баранавічах быў пабудаваны драўляны праваслаўны храм. Драўляная царква праіснавала нядоўга і згарэла ў 1921 годзе ў ноч на 19 красавіка (2 траўня па новым стылі), пасля святочнага вечара першага дня Вялікадня. Раніцай уся праваслаўная паства горада сабралася на папялішчы. Парафія вырашыла аднавіць сваю царкву. Быў створаны камітэт па будаўніцтве новага храма на чале з сенатарам польскага сейма Аляксеем Назараўскім, протаіерэем Паўлам Мацкевічам і царкоўным старастам Яроцкім. Цягам двух гадоў польскія ўлады Наваградскага ваяводства не падпісвалі праект будаўніцтва царквы, якую першапачаткова хацелі аднавіць з дрэва. Тады камісія пры падтрымцы арцыбіскупа Дыянісія вырашыла пабудаваць мураваны храм.
Новы праект распрацаваў варшаўскі архітэктар Мікалай Абалонскі. Будаўніцтва царквы ацанілі ў 147 тысяч злотых (для прыкладу, пуд жыта тады каштаваў прыкладна 2 злотых). 6 жніўня 1924 года храм быў закладзены біскупам Палескім і Пінскім Аляксандрам у прысутнасці мясцовых улад, ваеннага гарнізона з аркестрам і шматтысячнай абшчыны праваслаўных і іншаверцаў. З 1925-га па 1928 год жыхары горада сабралі 36 тысяч злотых на новы храм. Дзякуючы намаганням сенатара Назараўскага, абранага ў Баранавічах ад беларускага блока, польскі ўрад выдзеліў для будаўніцтва царквы 58 тысяч на тры гады. Магістрат горада Баранавічы знайшоў яшчэ 8000 на будаўніцтва касцёла. Праз чатыры гады пасля пачатку будаўніцтва, 20 лістапада 1928 года, на храме былі ўрачыста ўсталяваны купалы. Пазней, да 1931 года, у цэнтры царквы вялі работы, упрыгожвалі іканастасы, выкладвалі мазаікі, прывезеныя з Варшавы. 23 жніўня 1928 года мітрапаліт Дыянісій перадаў у Баранавічы іканастас з былой хатняй царквы Варшаўскага каралеўскага замка: 4 абразы на цынку, 7 падвойных дубовых дзвярэй, 40 фрагментаў мазаікі і 13 скрынь з гіпсавымі роспісамі — усё, што засталося аднесенага. 30 фрагментаў мазаікі былі сабраны ў 4 панэлі і размешчаны на ўнутранай і знешняй сценах баранавіцкай царквы. Яшчэ 10 фрагментаў да гэтага часу ляжаць у падвалах храма, паколькі скласці поўнае ўяўленне аб іх немагчыма.
4 кастрычніка 1931 года Баранавіцкі сабор Покрыва Прасвятой Багародзіцы асвяціў арцыбіскуп Гродзенскі і Навагрудскі Аляксій, і з 1949 года ён доўгі час заставаўся адзіным дзейным праваслаўным храмам у горадзе. У 1953 годзе касцёл быў уключаны ў спіс помнікаў архітэктуры і ўзяты пад ахову дзяржавы.
Галоўная славутасць храма - мазаікі, якімі ўпрыгожаны знешнія і ўнутраныя сцены. Набраныя па кардонах вядомых рускіх мастакоў у пецярбургскай майстэрні В. Фралова ў пачатку мінулага стагоддзя, гэтыя мазаікі - частка пышнага ўбрання варшаўскага сабора Аляксандра Неўскага, асвечанага ў 1912 годзе. Яны былі выратаваны пры зносе гэтага храма, праведзеным па рашэнню ўрада Польшчы ў 1920-х гадах, і выкарыстаны пры будаўніцтве Свята-Пакроўскай царквы ў Баранавічах.
У інтэр'еры храма былі размешчаны фрагменты кампазіцыі В.М. Васняцова «Пра цябе радуецца…», выявы «Св. Юзаф Валоцкі» і «Св. Аляксій, мітрапаліт Маскоўскі» (абедзве мазаікі – мастака В.І. Думітрашкі), кампазіцыі «Дэісус вялікі з маючымі адбыцца» (худ. М.А. Кошалеў) і «Маці Божая з анёльскімі чынамі» (худ. Н.А. Бруні). Звонку храм упрыгожаны мазаічнымі кампазіцыямі мастакоў Н.Бруні “Сабор архістратыга Міхаіла” і Н.Кашалёва “Спас з донатарам (ктытарам)”.
Каментары
Усяго каментароў: 0